-
Itsasoaren isiltasuna
Etxean aspertuta nengoen. Mutikoak mugikorretik youtubeko gauzak pantailan ikusten erakutsi berritan, pantaila txikikoa egongelan ikusteko froga egin nahi nuen. Youtuben bilaketa egin eta pelikula lasai ikusteko. Ondo jezarrita edo etzanda, aukeran. Eta eskuak libre.
Le silence de la mer hautatu nuen, ezer ere jakin barik. Ez norena zen, ez nongoa, ez noizkoa. Frantsesez gainera, eta gaztelaniazko azpitituluak eskaintzen zizkidan tresnak berak. Ederto. Ikusten hasi, eta aproposa izan zitekela pentsatu. Aurrera. Pause asko sakatu barik.
Bitartean, pelikularen atsegina ikusiaz, sareari galdetu nion ea zer ikusten ari nintzen. Egilea, bertsioa, liburua, idazlea. Dena interesgarri. Dena zoragarri. Jean Bruller idazlearen liburu batean oinarritua. 1942an argitaratutako nobela labur bat, ipuina. Filmarekin jarraitu nuen, arras interesatua. Garaia, okupazio nazia, erresistentzia. Eta batez ere pelikularen planteamendua. Desobedientzia ekintza bat da isiltasuna bera. Gogorra. Etengabea. Itzela. Pelikularen ardatza. Protagonistetako baten bakarrizketak. Jarrera. Ikuspegia.
Filmak erabat harrapatuta,euskarari ekarriak atarian bilatu nuen J e a n Bru ll er idatzi, eta deus ez. –Zelan ez daukagu halako gauza eder bat euskaraz? pentsatu nuen. Eta pelikularekin gozatzen jarraitu. Amaierararte. Ederra. Ezin ederragoa. Gomendagarria.
Wikipediak pista gehiago irekitzen ditu. Bilaketaren xarma. Jean Bruller idazleak, Vercors ezizenarekin sinatu zituen lanak. Le silence de la mer ere bai. Eta bilaketa berriak egiten hasi nintzen. Eta hura ezustekoa, euskaraz badugu Itsasoaren isiltasuna. Birritan gainera. Ibon Sarasolaren itzulpena eman genuen armiarma.eus sarean, eta Booktegik, Josu Zabaletak euskaratutakoa pantailaratu zuen, Iban Zalduaren hitzaurrearekin.
Filma bukatu eta irakurtzeari ekin nion. Pantaila txikian. Eskuan, mugikorrean. Gozatuz.
FR: Vercors (alias Jean Bruller) lors de la remise du prix liiteraire de laResistance
Gaur, Varcors idazlearen efemeridea da. Eta kontatzeko gogoa piztu zait. Gogoratzeko. Erresistentziako idazleari omenaldi txiki bat eta zuei proposamena. Irakurri eta ikusteko. Gozatzeko sikiera. Itsasoaren isiltasuna ederra delako. Orduan bezala orain. Erresistentzia ederra da. Desobedientzia ere bai. Eta kultura, zelan ez. -
El Drogas
Hunkituta.
Dokumentala ikustean, eta are gehiago bukatzean. Rockumentala. Txantrea, Barricada, rocka eta beste borroka batzuk. Lekukotasunak, memoria,kantuak eta bizitza. Adiskideak, maitasuna, heriotzak eta haserreak. Bizitza, rocka. Kontatzeko modua.
Hunkigarria egin zait bart El Drogas dokumentala ikustea. Beti atsegin izan ditut Enrike Villarreal El Drogas eta bere hainbat proiektu musikal. Barricada zalea izan naiz beti. Amaiera enuen gogoko izan, enintzen azken boloetara joan. Enaiz damutzen. Orain El Drogas ikusteko gogoa daukat, banda eta lagun berri hauekin. Gauza askok gainezka egin didate dokumentala ikustean, baina film eder bat ikusitakoan bezala sentitu naiz amaieran.Nire aberria Txantrea eta Arga erreka ziren
Gonbidatuak
Horrelako dokumental batean, ahots ugari entzuteak laguntzen du. Drogas bera eta bere sozia dira ahots nagusiak filmean. Baina Marino Goñi baten kontaketak erabat harrapatu nau. Nafarroatik egindako lana dela nabarmendu delako. Beste musiko batzuk agertzeak ondo egiten dio lanari: Rosendo, Fito edo beste batzuk. Bereziki atseginak egin zaizkit Mareako Brigi eta Gorka Urbizurenak. Gertukoagoak niretzat, sinesgarrienak.
Etxekoak agertzea asko eskertu dudan kontua da. Bere emazte eta bidailaguna. Seme alabak. Ilobak. Arreba edo alzeimerrak jotako ama. Etxe giroan egindako lana da. Maitasun handiarekin.
Drogak, lagunak eta beste etsai batzuk
Tipo irekia eta apala daDrogas. Morroi ona. Jatorra, hitz baten. Bizitzaren kontaketa honetan amorrua doinuetan isladatu du. Indarra musikari dario, eta bizitzaren pasarte ezberdinak bere kantuetan zelan islatu diren ederto baten agertzen da filmean ere. Musika pasarteak, bat egiten dute pelikularen erritmoarekin; gidoiaren -elkarrizketak- hariak ez du etenik, eta musika eta zuzeneko irudiek -izan mobilizazio gogorrak, izan poliziaren jarrera basatia edo zuzeneko kontzertuetako samurtasuna- edertu egiten dute filma bera.
Drogen pasartea egin zait gogorrena, ezezagunetakoa delako besteak beste. Farlopara engantxatua egote hori, ateratzeko erabaki kolektiboa. Bizitza berreraikitzekoa. Arrakastaren droga. Eta hortik aurrerako ikuspegia.
Barricada taldekoen erabakia gogorra da protagonistaren ahotik ezagutzea. Baina ez du arrangurarik erakusten. Mina askatzen du. Kontatzearekin batera. Errelatoaren abantaila.
Lagunak ez dira etsai bilakatzen. Kontra egiten dioten arren, bidailagun hobeak aurkitzean datza irtenbideak. Eta aurkitzen ditu. Eta sekulako banda dauka aldamenean orain Enrike Villarreal Drogas-ek.
Ura eta harria
Argazki ona dauka lanak. Asko artxiboa da. Eta oso artxibo lan ona. Elkarrizketak edo zuzeneko irudiek pasarte handia betetzen dute. Baina badago film honetan irudi ederrik ere. Maiz musika errepidearekin lotzen da. Hemen errepideak basora garamatza, ur ertzera. Harriaren metafora baliatzen du Drogasek zenbait pasartetan. Eta ederra iruditu zait. Erreka maite du. Harria sentitzen da. Jaurtitzeko edo hondora betiko erortzeko. Bizitza. Rocka. Drogas.
-
Oskar Alegria zine zuzendariarekin berbetan
Handia da Oskar Alegria. Baina apala da oskar alegria. Zinema zuzendaria, poeta bisuala. Antropologoa, enmatologoa edota etnografoa izan zitekeen. Artista. Edo beste gauza asko. Hizkuntzalaria, albaitaria, geografoa edo astronauta. Zinemaren bidea hartu du berak. Ikusentzunezkoak. Eta oso film esanguratsuak egin ditu gure zinema petralaren historiarako:
Emak bakia baita
(2012)
Emak Bakia baita, oskar alegriaren film bat. from oskar alegria on Vimeo.
Zumiriki
ZUMIRIKI_Trailer from Luis Jambrina on Vimeo.
H-a galdu zuen errian
Aurreko asteburuan Ean elkartu ginen. h-a galdu zuen … errian. Bera eta beste asko. Eta Eako udako egonaldi baten hartutako irudi eta ideiekin Aritzakoa film laburra (27 min) aurkeztu zuen. Eari buruz, itsasoa eta lurra, iragana eta oraina, eguna eta gaua. Argia eta denbora. Gauza asko batzen dira. Mundu bat. Ikuskera batzuk. Sentipenak. Historia. Hizkuntza.
Bazkaritik irratira, mahaitik mahaira
Eta bazkalorduko solasaldi alai, umoretsu, sakon eta arinak, platerretik platerrera arratsaldean ikusiko genuenaren aperitifa osatu zuen. Ean ezagutu genuen elkar, duela urte batzuk. Eta gero izan dugu elkartzeko betarik. Ez da beti gertatzen. Grabaketa batzuetan ondoan izan naiz, eta bere lan egiteko moduaren mireslea naiz. Aitortu dezaket hori. Aurrera begira, lan berriak eta proposamen kultural berriak egiten jarraituko duenaren esperantzan, Bilboko 97 irrati librean egindako elkarrizketa dakart hona. Ikusiko duzue zeinen apala eta atsegina den. Zeinen argia eta adibide esanguratsuen sortzaile.
Oskar Alegria zinema zuzendariarekin berbetan #bidegorritik saioan. @97irratia | @arrosasarea https://t.co/simywZO89j
— gaztelumendi 📢 (@iPatxi) December 29, 2020
Film bat amestu egin behar da
Esaldi hori idatzi nuen koadernoan Oskarren filmaren aurkezpenaren ostean. Irratiko elkarrizketan berriz gogoratu, eta gehiago sakondu zuen horretan. Amets bat da film bat, beraz. Amets bat da kontatu nahi dugun hori. Ametsak errealitatera ekarri, sinesgarri egitea da beraz, zinema.
Eguneroko ekintza poetikoa
Beste ideia potente bat, Zumirikitik, edo Emak Bakiatik, edota Aritzakoatik ere eratorri daitekena. Egunero ekintza poetiko bat egiten saiatzen da Alegria. Horrek ematen dio poztasuna, bizipoza. Ez da hautu eskasa. Hautu poetikoa. Ederra. Pentsatzeko bezala, egiteko ere. Beste ikasgai bat.
Goiko argazkia: Libe Asua eta Oskar Alegria Larrabetzun berbetan. (Libek 100 urte zituen, eta Tximeletei buruzko lan baterako elkarrizketatu zuen Oskar Alegriak) Wikidata.
Gustatuko zaizu ere
13 urte blogean, ekinean, ahaleginean
9 urtez hemen, idazten
Egoera larria Belgradon
-
irratia.com berriz martxan
2000. urtean asmatu genuen euskarazko irrati digitala. Aitzindaria izan zen. Eta Internet bidez euskarazko irratigintzara jauzia eman genuen, Bilboko irrati libre batetik, modem batetik, eta ordenadore bat faxaren lineara konektatuta.
Bertsio, izaera eta modu ugari hartu ditu gure irratigintzak gerora.
Eta 2018ko udazkenean, asteroko podcast saioa egiten dihardugu oraindik, jo ta ke!Laister #bidegorritik saioa @97irratia-n zuzeneanhttps://t.co/eKd1RHOb2B pic.twitter.com/ZDqfQHoA9I
— patxi gaztelumendi (@iPatxi) 2018(e)ko urriaren 2(a)
#bidegorritik: Ane Guria, GetxoPhoto eta bi zinema zuzendari irratian https://t.co/v6CWL97tzL pic.twitter.com/Gh7ZhKUHuN
— 97 Irratia (@97irratia) 2018(e)ko urriaren 2(a)
Eta #bidegorritik podcast moduan sareanhttps://t.co/XThfeKXyb0 pic.twitter.com/i8aIS6osVm
— patxi gaztelumendi (@iPatxi) 2015(e)ko abenduaren 10(a)
Musika beltza eta Angela Davis aipagai izan genituen 2016ko ilbeltzean, Angela Davis Euskal Herrira etorri zenean. Azken saioa entzun gura baduzue:
-
(H)ilbeltza
(H)ilbeltza 2018 | Asteburu euskandinaviar bat Baztanen
Zer ari da gertatzen Anizen?
Istorio beltz #beltza Baztanen@ilbeltza pic.twitter.com/XY86pfEKv5— patxi gaztelumendi (@iPatxi) 2018(e)ko urtarrilak 21
-
Oskar Alegria eta biok
Udan ezagutu nuen Oskar Alegria. Eako poesia egunetan.
Ia urtero joaten naiz Eara. Lehenengoz zegoen bertan bera.
Eta lagun talde itzela batu ginen. Mitxel Sarasketarekin joan nintzen ni. Mitxel ere lehenengoz.
Oso oroitzapen ona utzi dit Eako asteburuko egonaldiak.
Kuadrilla handia osatu genuen, eta oso giro onean pasatu genituen barikutik domekara artekoak. Banan-banan agurtu -udalekuetako agurren antzera- eta sarean ikusten dugu elkar lantzean behin, batzuk bederen. Eta atsegin dut.Emak Bakia film ederra
Oskar Emak Bakia filma egiteagatik egin da ezagun gurean, eta hemendik kanpo ere bai. Man Rayren Emak Bakia filma ikusi eta ezagutu ostean, Emak Bakia izeneko etxearen xerka arituko da Oskar. Bidaia hori, bilaketa hori erakutsiko dizu bere filmean. Man Rayren espiritua, artea eta surrealismoa film berezi eta hunkigarri batean aurkituko dugu Lapurdiko etxe horretan. Eta herri hau.
Ideia eta asmo berriak
Oskar Alegriak, baina, film bakarra egin du. Hala ere, bere kamerak oraindik irudi asko filmatzen ditu. Argazkiak aterako ditu kamera edo mugikorrarekin, soinuak grabatu. Jendea ezagutu. Herriak. Etxeak. Hemen eta han ibilia duzu. Eta jakituria izugarri bat bildu du bidaia interesgarri honetan bezala, besteetan ere. Gaztea da eta sormen ikaragarria du. Eta erne dago. Adi-adi. Artista bat da. Eta inteligentzia daragoio. Ezagun du hori beragaz berba edo solas egitean. Eta traturako atsegina delako lortuko ditu helburu handi eta xumeak.
Asmo eta proiektu berri bat erakutsi zidan Iruñean egin genuen hitzorduan. Koadernoa agertu zidan. Eta hori betetzen joateko laguntza eskatu. Bigarren hitzordu bat izan dugu asteon herrian. Eta landa lana egiten aritu gara. Larrabetzu eta inguruetan. Eta ikasketa prozesu izugarria izan da niretzat. Bi gau, kafe batzuk eta solasaldi asko. Oinez ere ibili gara. Eta etxeak, bizimoduak, historia, ingurua eta gure pasarteetako batzuk erakusten saiatu naiz ni, nire apalean. Larrabetzutik ze irudi eroan duen jakin nahi nuke. Eta horregatik idazten ditut berbok. Esan eta gordetzeko. Gogoan hartzeko.
Bizipoza zer dan!
Libe Asua (100 urte) eta Oskar Alegria aurrez aurre berbetan.#larrabetzu pic.twitter.com/4BYcd9ZmAR— gaztelumendi (@iPatxi) 2017(e)ko irailak 5
Landa lanean eta bertoko gauzak lekuak eta jendea erakusten Oskar Alegriari. Itzel pasatu dugu egunotan.
Sorgin bitxi kontuetan pic.twitter.com/MGJqKR1kvb— gaztelumendi (@iPatxi) 2017(e)ko irailak 6
-
Afghanistan emakumeen eta zinemaren begiradatik
اÙغانستانðŸŒ#Afghanistan zinema eta emakumeen begiradatik
🎞 Una mirada #feminista y cinematografica
📽A feminist and cinematographic look pic.twitter.com/xcNiMNWuI3— gaztelumendi (@iPatxi) 2017(e)ko urtarrilak 29
Emakume afganistandar batzuekin bi film ikustera joan gara gaur City Plaza hoteletik. Gizonezkoak eta umeak ere hurbildu dira. Eta gune okupatu boluntario aktibistak izan gaituzte ondoan.
Roya film house ekoiztetxeko bi lan ikusi ditugu. Baina merezi du gehiago ikusteak, Afganistango egoerara hurbilpen bat egiteko.
Viendo Afghanistan desde la mirada cinematográcia y feminista
Hoy hemos visto dos proyecciones de Afganistan con las mujeres afganas del hotel ocupado City Plaza. Junto con las activistas solidarias de CityPlaza han venido algunos compañeros y un monton de niñas y niños afganos. Roya Film House.
A feminist and cinematographic look at Afghanistan
Today we have seen two projections of Afghanistan with the Afghan women from the City Plaza Hotel. Together with the CityPlaza activists, there have been some comrades and a lot of afghan children.
cine forum at Art Garage, Athenas | photo: Alba #cityPlaza -
Aupa Tobaritx!
Agirre lehendakariari buruzko dokumentala egiteko enkarguarekin zetozen. Agirre, autodeterminazioa eta batasuna izango zuen izenburu. Zuzendaria eta gidoilariarekin batera bazkaldu nuen. Gerraz aritu ginen, Burdinezko gerrikoa ezagutu nahi zuten, bertatik bertara. Hegazkinlari alemaniarra non erori zen erakutsi nien, eta ordurako Euzkadi eta Eguna egunkarietako kronikak ondo irakurriak zituzten.
Behelainoa dut gogoan
Lokalizazioak egiten ari ginen, balizko filmaketarako. Eta pozik nenbilen langintza hartan.
Berbaz jarraitu genuen, ametsetan. Fikzioa sinesgarri egiten, etorkizunaz, zinemaz ere bai beharbada, eta politikaz apur bat.
Sagardotegiko berbaldia, osteko ibilalditxoak baino gehiago gogoratzen ditut. Ez zen giro inguruan. Ez genituen paraje ederrak bertatik bistaratuko.
Baina filmea egiteko aproposak zirela iritzi zion zuzendariak.
Iluntzean agurtu genuen elkar. Zuzendariak, idazleak eta hirurok.Ez zen filmerik izan. Jeltzaleak izutu egin ziren dokumentalaren planteamenduarekin. Ramon Agirrek bere osabaren papela jokatu behar zuen, fikzioa eta orduko irudiak tartekatuko zituen dokumentala beste esku batzutan utziko zutela jakin nuen gero, eta Deia egunkariak banatu zuen halako dokumentaltxo bat, ez ona, ez historikoa, ez Agirreren mailakoa. Hartan geratu zen nire zinemazko amets historikoa. Behelaino artean.
Orain, zinema zuzendaria agurtu behar dugu. Bere filmeak, bere esanak, elkarrizketak, asmoak, ikuskak geratzen zaizkigu. Eta kontent gara. Harro. Baina behelaino bat somatzen dut inguruan, ez dakit zergaitik. Agirre lehendakariarena ez bada, beste filmeren bat zor diogu, dudarik gabe. Ia eguraldiak atertzen duen. Aterri ageri du handik…
-
Lucio dokumentala gurean
badok>eztok
dokumentalak eta eztabaidakGaur Lucio dokumentala ikusiko dugu herrian. Anarkista, albañil, faltsifikadore, banku ebazle… ideia batzuen alde, bere modura burrukatu den gizon nafarraren historia.
Hilero dokumentala ikusten hasi gara 2010. urtean.
- To shoot an elephant, urtarrilean
- Brad Will beste gau bat barrikadetan, otsailean
- Lucio, martxoan
- Euskal Herria helmuga, apirilean Patri Muñoz zuzendaria etorriko da.
- Zai zoi bele eta Salda badago, Eriz Zapirain zuzendariarekin, musika dokumentalei buruz arituko gara, maiatzean.
- … eta etorriko direnak.
![Lucio dokumentala Larrabetzun [badok>eztOk]](http://farm5.static.flickr.com/4008/4382636042_bceb7c1065.jpg)
Gustatuko zaizu ere
Itsasoaren isiltasuna
Josu eta Santi gogoan
13 urte blogean, ekinean, ahaleginean
-
Asisko Urmeneta mundu osoan doan! free
Asisko Urmeneta asko gustatzen zait. Egiten duena egiten duela. Badaki egiten. Sortzailea da. Napartheid sasoian ezagutu nuen, Pernanen bitartez.
Artista da, marrazkilaria da, euskaltxain ona, sortzailea, euskaldun osoa, irrigarria, hizkuntzalaria (hizkuntzetan ibiltzen badaki, gurean bereziki, gureetan), hiztun oso ona, berba jario arras interesgarria dauka, berbak asmatzen dituela iruditzen zait askotan… baina iturri askotatik edaten duenez, entzuteko parada izatea holakoa da.
Atzo ondoan izan nuen elkarrizketan. Mikrofonoa konpartitu genuen. Fisikoki. Eta belarria berarentzako nuen. Galderak egin gura nizkion, baina gaiari buruz baino ezin gintezkeen mintzatu.
Asisko ezaguna da, gero eta gehiago, Euskal Herri osoan. Eta halan behar du.
Munduaren bira doan! filmeko zuzendaria izan da. Pertsonaiak -antza 150 pertsonaia ezberdin dago pelikulan- sortu eta karakterizatu ditu. Eta filmea ikusteko irrikan nago.
mundu osoa doan!
OPIak (vip euskaraz, mikel elortzak sortua) baino ez doazen ekitaldiak izan dira egunotan, eta OPIak dira batez ere mundu osoko ekitaldiak doan gura dituztenak.
Aurkezpenetatik landa, egunotan filmea ikustera doazenak izango dira euskarazko filmeak egitea ahalbideratuko dutenak. Zuzendari, gidoilari, marrazkigile, musiko eta hoiek guztiak beste garrantzitsu dira ikusleak. Zaindu eta hedatu ditzagun. Goazen filmeak ikustera. Gero bajatuko ditugu saretik ere, baina ez baditugu ikusten, ez da filmerik egingo.
Nik neuk, doan ikusi barik, ordainduta gusturago geratuko naz.
Doan duzue, gura izatekotan Asisko Urmeneta eta Juanjo Elordigaz irratian egindako elkarrizketa. Mundu osoan entzungo delakoan, hau ere.
Eta kantuak be, hemen jarriko ditut doan. Oso kantu entzungarriak, benetan.
