• ikusi eta ikasi

    Jabier Salutregi: “EGIN izan zen Europa osoan Sabra eta Xatilako sarraskia azalera eraman zuen egunkari bakarra”

    Beiruteko palestinarren errefuxiatu kanpamenduetan sarraskia egin zuten Israelen aliatuek.

    Duela 35 urte izan ziren Sabra eta Xatilako sarraskiak. Beiruteko errefuxiatu kanpamenduetan sekulako sarraskia egin zuten palestinarren kontra.
    egin 40 urte Udako ikastaroan 1982ko gertakari haiek gogoratu zituzten egunkariko zuzendari izandako Jabier Salutregi eta Jose Felix Azurmendik.


    Jabier Salutregi egineko kazetaria zen garai hartan, Politika sailean. Azurmendi zuzendari lanetan aritu zen. Salutregik gogora ekarri nahi izan zituen orduko akorduak. “egin izan zen Europa osoan Sabra eta Xatilako sarraskia azalera eraman zuen egunkari bakarra”.
    Azal hori eta osteko egunetakoak gogoratu ditugu.

    Duela 35 urteko egin egunkariak

    1982ko irailaren 21ko (asteartea) egin egunkariko portada.
    1982ko irailaren 22ko (asteazkean) egin egunkariko portada.
    1982ko irailaren 23ko (osteguna) egin egunkariko portada.

    Jean Genet Lau orduz Xatilan

    Jean Genet idazlea

    Jean Genet idazlea Beiruten zegoen 1982ko irailaren 15ean (duela 35 urte) armada israeldarra sartu zelarik: “Au petit matin, les chars israéliens étaient dans Beyrouth-ouest. Les regardant venir, je vis donc le premier char et les autres, quand ils passèrent près de l’ambassade de France“. Biharamunean hasita, hiru egunez, irailaren 16-17-18an gertatu ziren Libanoko Sabra eta Xatilako sarraskiak: 3.000 gorpu palestinar. Jean Genet Xatilara joan zen irailaren 19an, eta lau orduz egon zen izugarrikeria ikusten. Haren kronika idatzi zuen Revue d’études palestiniennes-en: “Quatre heures à Chatila”, Mikel Antzak euskaratua: Lau orduz Xatilan (Susa, 1991); osorik irakur dezakezu hemen. Ondoren, palestinarrek liburu handi bat egin zezan eskatu zioten Jean Geneti; 1983ko abuztuan idazten hasi zen “Le Captif amoureux”, 1986an argitaratu zena (Genet hil eta bost astera).

    Lau orduz Xatilan & Zaindaritza zorrotza. Jean Genet.

    Sabra eta Xatila wikipedian

    Sabra eta Xatilako sarraskia euskarazko wikipedian.

    Sabra eta Satilako sarraskiak ez ditu ahaztu palestinar herriak. argazkia: wikipedia

    Duela 35 urteko irudiak

    Kasu! Bideo honetako irudiak gogorrak dira, palestinarren kontrako sarraskia bere gordintasun osoan agertzen dute.

    Ehun ginen

    M-ak taldearen kantua da Ehun ginen, Mikel Antzak idatzia. Gerora, Kortatuk are ezagunagoa egin zuen abestia. Bertsio ezberdinak sartu ditugu playlist honetan.

    BEYROUTH SARTALDEA
    URAREN ORDEZ HAUTSA
    ETA BOST MILA IZAR
    GEHIAGO GAUEZ
    NORIEN ALBOAN

    DAMASKO IRRATIAN
    ROCK THE CASBAH
    FEDAYINEN AUZUNEAN RAMADAN
    GARORIK GABEKO BASAMORTUAK
    INGURATZEN DU
    SORTALDEKO BEYROUTH
    HONDARREZKO GARTZELAN
    ITZALIK GABE PASIATZEN DIRA
    MAITEMINDUAK
    NORIEN ALBOAN

    BARRAKA ITXIEK
    EZINAREN MUGAK
    LAZTANTZEN DITUZTE.
    ZELAKO KRISI
    HALAKO BIZI
    BEYROUTHEN EZ DA INOR BIZI!
    100 GINEN
    22
    ORAIN BAKARRIK GAUDE  BI
    ZELAKO KRISI
    HALAKO BIZI
    EZIN GAITEZKE SUPERBIZI!
    100 GINEN
    22
    ORAIN BAKARRIK GAUDE BI
    ZU TA NI, ZU TA NI,
    ZU TA NI, NININININI!!
    ZELAKO KRISI!!

  • agit/prop,  bakegileak,  hurrengo geltokia,  ikusi eta ikasi,  su-etena | ceasefire | tregua

    Gora Euskal Herria

    Historia egiten duten egunen lekukotasuna

    2017ko apirilak 8. Historikoa.
    Gauza asko esan daitezke iragan larunbatean Baionan bizitakoetatik. Adjetiborik gabe geratuko ginateke ziurrenik, bertan batutako milaka lagunek pentsatu sentitu eta egin zutenaren inguruan. Baina Euskal Herrian; herri mugimenduetan, elkarteetan, erakunde sozial eta politikoetan dagoen kapital publikoa azpimarratzea litzateke garrantzitsuena nire ustez. Urteetako esperientzia metatuak ekarri gaitu hona. Erakunde politikoekin, instituzioekin, nazioarteko eragileekin, elizarekin, dagokion guztiarekin eskuz esku lan egiteko gaitasuna, irmotasuna eta zentsua.
    Unez une, gero eta interesgarriagoa jartzeko gai izan dira Bakearen artisauak. Konpromisoak hartuz, eta konpromiso hoiek partekatuz, olatu erraldoi bat bizi izan dugu abendutik apirilera, Luhusotik Baionara.
    Bake prozesua bizitzeko aukera, lekuko izateko ardura, inplikatzeko motiboak, arduraz jokatzeko engaiamendua piztu du mugimendu berri honek. Eta biderkatu egin da. Sekulako oihartzuna ukan du. Hor dago Luhusoko ekintzaren ikusgarritasuna. Zentsua. Zentsu politiko guztia.

    Memoria ariketa bat

    Memorian gordeko ditugun irudiak dira. Uneak. Sentimenduak. Eta gure errelatoan, han egon ginen bakoitzarenean, leku bat gordeko du 2017ko apirilaren 8koak. Bakoitzak bere modura biziko zuen. Bere gogoetekin. Bere kezkekin. Ardura eta konpromisoarekin. Baina dudarik gabe, zerbait handia izan behar zuenaren zantzoek eraman zuten Bakegileen plazara gutako bakoitza.
    Herri honek, bere etorkizuna eraikitzeko urrats handia eman zuen, beste behin Baionan. Urratsez urrats ari da urte luzeetan, eta historia une ttiki hoiek ere egiten dutenez, herri honen etorkizuna eraikitzen du hauetako urrats bakoitzak. Pertsona bakoitzak. Gogoeta bakoitzak. Eta memoria ez ahaztea da. Gogoratzea. Kontatzea. Gordetzea. Erakustea. Munduari, eta guri guztioi azaltzea. Belaunaldiz belaunaldi gogora ekartzea.

    Bakegileak, istorio eder bat

    Bakearen artisauak izendatu zituzten, ETAren armak suntsitu nahi izan zituzten gau hartan berean, atxilotu eta jende oldea atera zen beraien alde. Alderdi eta pentsaera ezberdinetako milaka lagun Baionako karriketan. Euskal Herrian ez ezik, gure mugetatik kanpo ere ondorioak izan zituen ekintza ttipi eta handi hark. Eta lanean jarraitu zuten. 5 barik, ehundaka lagunekin batera, milaka mugitzeko. Eta emaitzak hor daude. Ondorioak. Ausardia eta erabakia. Gogoeta eta estrategia aparta. Irudimena eta garaipena. Gure balio erantsia. Biba zuek! Baionako karriketan, Euskal Herriko historian txalo zaparrada honek oihartzuna izango du, luzaroan.

    Biharamunean

    Aizkora eta arbola, Euskal Herria

    zuhaitza
    Izugarri ederra Koldobika Jauregi artistak GARA egunkariarentzat egindako irudi eta lamina. Milaka etxetan ondo gordeta eta erakusgai dagoena. Historia eta etorkizuna bat eginda. Zuribeltzezkok irudi oso esanguratsu bat. Egunkari osoa grafikoki jantzi zuena. Landutako informazioari zentsu historikoago bat eman ziona, bidenabar. Ondo kontatutako istorio bat.

    Korrika


    Etenik gabe, egunez egun Euskal Herri osotik aurrera egin zuen Korrika berak ere. Eta Iruñean, Euskal Herriko hiriburu historikoan ikusi zuen amaiera. Kantuak, musikariek eta herritarrek handiago egin zuten bere oihartzuna. Gozatu zuten. Milaka eta milaka euskaltzalek, Euskal Herri osotik, munduko bazter askotatik, gure hizkuntzaren, gure kulturaren, gure herriaren lekukoa hartu, jarraitu eta gure etorkizuna orain aldira ekarri zuen… une batez. Orain. Beste behin.

  • agit/prop,  hurrengo geltokia,  telebista

    Korrika

    Euskal Herria ezagutu, maitatu eta gozatzeko aukera

    korrika1980
    balendin
    Julen Kaltzada euskaltzaleak sekulako memoria dauka. 1980an Korrika zelan asmatu eta abian jarri zuten kontatu zuen aurrekoan Hamaika telebistan. Nik bota nion gonbidapena, eta esperientzia itzela izan zen berarekin emandako ordu bakoitza.


    Zehaztasun handiarekin, orduko pasarteak, zailtasunak, pozak eta bestelakoak jendaurrean jarri zituen, telebista bitarteko zela. Korrikari buruz berba egitera joan ginen biok. Hasieratik ezagutzen du berak, eta nik edizio batzuetako bitxikeriak, oroitutako kontuak eta gogoeta batzuk partekatu nituen berarekin.

    Eta saioaren bukaeran esan nuen bezala Korrika bizizea Euskal Herria ezagutu, maitatu eta gozatzeko aukera paregabea da. Eta edozein unetan, edozein lekutan, guztion eskura dagoen gauza zoragarri bat. Baliatu dezagun.

  • agit/prop,  ikusi eta ikasi,  literatura,  musika

    Udagoieneko kultur eskaintza oparoa

    Liburuak, diskoak, opariak, bildumak, bitxikeriak, kontzertuak, aretoak, emanaldiak, erosketak…. udagoienarekin hasi dira negu aurreko lanak plazaratzen.
    Pozik nago. Kulturaren inguruan aritzen garenontzako sasoi emankorra delako hau. Hasi gara saltzen, eskaintzen, aurkezten, prestatzen, erakusten…. eta batez ere gehiago irakurtzen, entzuten, gozatzen.

    Susa Franco sasoian

    Susa literatura argitaletxearen udazkeneko liburu ekoizpenak gerra osteko sasoia eta Franco hil aurretikoa biltzen du. Kirmen Uribek Ondarroako bikote baten ibilerak eskaintzen dizkigu Elkarrekin esnatzeko ordua nobela ezin narratzaileagoan. Kazetaritza erreportaia literario arnas luzeko bat. Mussche idatzi ostean, badirudi gustua hartu diola horri.

    Feriatzaileak lehen liburua du Patxi Larrionek, eta 1969ko aste bateko kontuak dakartza zine errodaia baten aitzakian. Militarrak, birigarroak, karlistak, familiak, amarruak Iruñea eta Nafarroako Urbasa inguruan. Ri rau irakurtzeko nobela ezin interesgarriago bat. Badu beltzetik, badu memoriatik, badu zinematografikotik… eta batez ere badu -eta asko- Larrionetik.

    Koldo Izagirrek, Sua nahi Mr Churchil? ipuin liburua plazaratu zuen duela urte batzuk, garai haren segidan datozen beste 9 narrazio eskaintzen ditu orain Franco hil zuten egunak berri honetan. 9 pasadizo, gertaera… Pasaian eta inguruan kokatuak.

    Mitxel Sarasketa eta Bide Ertzean

    1998ko abendua. Lizarra Garazi garaiko lehen negua. Dana lanbrotute ikustot ikuskizuna. Gu Tas Tas irrati librean asteroko Ai eneak! saioa egiten Basauriko presoentzat. Mitxel Sarasketak 20 urte espetxean. Omenaldia Eibarren. Bide ertzean sortu da. Lehen maxia. Bai euskarari jaialdia 5 estadioetan. Mitxel askatu dute omenaldia baino aste pare bat beranduago. Ongi etorria Eibarren. Bide Ertzean kontzertuak ematen.
    Urteak igaro dira, disko mordo bat. Ataramiñe sortu zuen Mitxel Sarasketak beste preso lagun eta kide askorekin.
    Urteotako soinu banda izan dugu etxean, lagunartean eta bikotearekin. Zutaz kantatzeko irakurri edo entzun… eta bakoitzak badauka zu bat kantatzeko. Kantu bat gure minari. Lur bat gure ametsei.

    Mixtape bat, sarean gozatzeko


    Gorka Suaia eta Kimo dira. Kantaria eta musika eta disko jartzailea. Eta youtubeko bideo honetan egin duten mixtape hau ikaragarri interesgarria egin zait. Kantuak aukeratu eta automatikoki aktibatzen direlako… hiperloturak egiteko modu erakargarria.

    Zea mays taldearen beste bideo izugarri bat

    Zea Mays taldeak Negua joan da eta kantuarekin goia jo zuen. Kantua ederra bazen ere, bideoak zoratu egin gintuen. Eta irauten du. Gerora ere obra itzel batzuk egin izan ditu Gaizka Izagirre bideogileak. Zuzeneko irudia eta argiztapena egiten iaioa da… eta Harro azken lanerako burutu duen lana….. izendaezina da. Bestelakoa!
    Time lapse bat asmatu dute grafitiekin. 8 argazki segunduko bideo honetan… 2000 margoketa eta argazki inguru klip ikaragarri hau egiteko. Garikoitz Arregi grafitigilea eta Gaizka Izagirre errealizadoreak irudi biziak jarri dizkiote Zea Mays taldearen Orain kantu ederrari.

    Etorriko direnak

    La Basu, Fermin Muguruza, Zazkel, Anari, Ruper Ordorika, Neighbor, Lekore literatur aldizkaria, Joseba Tapiaren liburua, maketa berri batzu, edota garai bateko Ikuska kultur laburmetraiak…. ederra izango da aurtengo neguan, sutondoan musika entzun, bideoak ikusi edota liburuak irakurtzen egotea… beste ezertarako denbora barik.



  • agit/prop,  larrabetzutik

    Hori Bai 50 urte lotu barik

    Aspaldian ari gara korrika, arineketan, karraderan… batetik bestera, lotu barik. Euskararen alde, kulturgintzan, mugimendu bizia da Hori Bai gazte elkartearena ere. 1965. urtean sortu eta urtez urte, Larrabetzuko Andra Mari kaleko 23an iraun du zutunik Hori Bai gaztetxeak. Urte guzti hauetan, teilatupe honetan egosi dira gure herriko kontu asko eta asko. Kili Kiliak, sasoi bateko ikastola, luzaroan dirauen antzoki iraunkorra, bertso saioetarako gune, mendi irteeretako txango eta espedizioak, kontzertu eta jaialdiak, afari eta herri bazkariak, pelikulak eta txokolatadak… 50 urteotan zer ez dan sortu eta garatu Hori Bai honetan.
    zutunik

    horibaibertsoak.jpg
    Euskara eta euskal kultura, sasoian sasoiko beste espresioekin batera uztartuz; dantzan egin dugu, kantuan, ligatu lantzean behin, mozkortu, amestu, zikindu eta garbitu, erre, busti, antolatu eta bizi… eta oraindik horretarako gogoa eta ilusioa piztuta mantentzen du Hori Bai honek, taupadaka dabilen bihotz gazte honek.
    horibailogoa

    Gaztetxe zaharra

    Baina 1965ean sortu, Frankismo garai gogorrenean, eta belaunaldiz belaunaldi iraun du gazteen esku. Sasoian. Beti gazte, eta gero eta zaharrago. Hamarkadak joan dira, eta beti kale ertzetik ekitaldiak proposatu eta antolatzen, herri dinamika pizten, eztabaidak sustatzen, belaunaldi berriak borrokara lotzen. Lehen eta orain. Gazte gara gazte, eta jarraitu nahi dugu errebelde!

    memoria ariketa

    Eta Korrika datorren bakoitzean, gure hizkuntzaren alde urten dugu kalera, beste herritar eta euskaltzale guztiekin batera. Aldarrika. Kilometroak erosi. Banatu. Margotu. Antolatu. Izan be, korrika egitea guretzat memoria ariketa bat da. Nondik gatozen gogoratuz, nora goazen esateko. Euskal Herri euskaldun bat gura dugulako, geuretik hasita, Larrabetzutik bertatik. Eta orain arte, Hori Bai beti egon da hizkuntza zahar hau biziberritu gurean. Euskal kultura egunero lantzen, anplietatik eta karteletatik, saioetatik, mezutik, musutik, beheko sutik. Bafleak apurtzeraino urratu ditugu gure ahotsak, eskenatokiak behin eta berriro montatu ditugu, eta jarraitzen dugu bide horretan, kale ertze honetan. Korrika. Arineketan. Karraderan. Lotu barik.

    Larrabetzu eta Korrika

    Eta asko izan dira ere, urte guzti hauetan Korrika batzordeetan, herri mailan zein maila nazionalean parte hartu duten herritarrak eta Hori Baiko kideak. Lehen eta orain. Euskaltegian, gau eskolan, Korrika antolatzen, Korrika kulturalean programatzen, karreran, furgonetetan, zuri beltzezko argazkiak errebelatzen, prentsa taldean…. horrek danak be, danak Hori Baiko kide aktiboak. Eta horregaitik ere maite dugu Korrika maite dugun bezala, eta pasatzen den bakoitzean sortzen da giro berezi hau gure herrian, gure kaleetan, auzorik auzo, errepidean zein bide bazterretan.

    Mugimendua

    Bizia da Korrika. Euskara. Euskal Herria. Eta mugimendu horren parte gara gu. Larrabetzuko adin guztietako gazteak. Mugimendua da lotu barik jarraitzea. Iparra ondo adierazita aurrera egitea. Hizkuntza, herria eta kulturaren alde, hori bai. Hori Bai, 50 urte lotu barik!

    www.horibai.org

  • agit/prop,  ikusi eta ikasi,  teknologia berriak,  telebista

    Korrika badator

    Gero eta gutxiago falta da. Giroa somatzen da jadanik… herrietan Korrika batzordeak sortzen, egitarauak, Kulturala…. eta sarean pil pilean dabilta dagoeneko bideoak eta aipamenak.


    Bart telebistan ere dokumentala berriro bota dute, eta lagunen aipamenek eroan naute berau berriro be ikustera…. oroitzapenak geroari heltzeko.
    Eriz Zapirain eta Eider Rodriguezek zuzendutakoa. Historia bat, eta hamaika istorio.

    memoria ariketa

    Gurean, Korrika egitea, parte hartzea memoria ariketa bat ere bada. Oraindik.

    Argazkiak.org | Korrika Larrabetzun, aspaldi EGIN egunkariko azala © cc-by-sa: gaztelumendi
    1980ko abenduan, Jose Antonio Lekue alkateak (Herrigintza) lekukoa eman zien Kukubiltxoko hankapaluei. Eta Korrika jarraitu zuten plazatik Andra Mari kalean zehar. Han egongo ginen gu, atzetik arineketan…. zarataka, pozik…. urtero urtero egiten dogun moduan. Belaunaldiz belaunaldi.
    Bihotzak taupadaka, oihuka, garrasika, beti aurrera, nekatu barik.

  • agit/prop,  hurrengo geltokia

    Gernika

    1937ko astelehen hura, azoka eguna, apirila….. gaur.

    Gaur, egun osoan zehar sortutako gogoetak ekarriko ditut hona, berbak, irudiak, ideiak, ametsak, amorruz betetako negar malko eta oihuak, etorkizunari begiradak…

     

     

     

     

    Gernika Mikel Laboaren doinuetan

    http://youtu.be/sQbMu8Lg03c

    Eta gaua Bilbon bukatu nuen, Kafe Antzokian…eta bertan be, Mikel Laboarekin Maite Mursego, Eneko Moby Dick eta Ibon RG



     

  • agit/prop,  ikusi eta ikasi

    Gernika

    Gaur egun osoa eman dut Gernika buruan. Eskuetan, ahoan. Idazten aritu naiz. Pentsatzen. Ametsetan. Irakurri egin dut. Entzun. Ikusi.
    Gogoan  izan ditugu ordukoak, gertatutakoak eta hildakoak. Herri oso baten samina, mina. Ahalegina.
    Oroitzen ditugu oraindik, akorduan ditugu…. ez da gutxi.

    Ahalegin horrek mantentzen gaitu bizirik, herri bezala, euskaldun gisan. Memoria ariketak politak eta beharrezkoak dira. Mina sortu digute, baina aurrera egin dugu. Bagara. Bagoaz.
    Ordukoen ahotik heldu zaizkigu testigantza batzuk, eta gogorrak izan arren, irribarrea ateratzen zaigu oraindik. Entzuten ditugu orduko oroimena dakarten kantak, azkena, zinez ederra Ruper Ordorikak egindakoa. Entzuten eta oroitzen ditugu bertso jarriak, umetako koplak, Lauaxetarenak, Kortatu edo MCDrenak… eta memoria kolektiboan txertatuta geratu direla konturatzen gara.

    Gernika ez dugu ahazten. Gernika etorkizuna ere bada. Gernika bakearekin lotzen dugulako, gerra galduetatik gatozenok. Baina etorkizuna librea izan behar dela deritzogunok ere, Gernika dugu topaleku. Gaur, bihar. Sarri.

    Gaur Gernika dut buruan, bihotzean, eskuetan, ahoan… eta pozik nago.
    Poztu egin nau Audience taldearen bideo lan honek. Lobak proiekturako landu dutenak.

    Egungo euskarriak eta orduko prentsa

    Poztu egin nau, Gernika bonbardatu osteko Eguna egunkariaren portada sarean aurkitzeak,  irakurtzeak. Mina eta saminak, irribarrea ere oparitu dit. Eguna egunkaria 1937ko apirilaren 28ko zenbakia. hemeroketa.com

  • musika

    Zerura begira Fermin Muguruzarekin

    Mirant al cel filmea ikusten izan naiz goizean. Astearte goiza, Capitol zinemetan, pase berezia. 1938ko martxoaren 17an Bartzelona bonbardatu zuten Francoren agindupeko hegazkin faxista italiarrek.
    Hiru egun etengabe izan ziren, zerutik bonbak jaurtitzen hegazkin faxistak, eta hiria setiatuta zerura begira.

    mirant al celGernika ondo gogoan dugu euskaldunok, baina Bartzelonakoa hiri haundi bat bonbardatzen zuten lehen aldia zen Europan. Itzela izan zen. Eta orduko irudiez gain, bizirik ateratako asko eta askok berba egiten dute dokumentala eta fikzioa lantzen duten filme eder honetan.

    Fermin Muguruzaren doinuak
    Jesus Garayk zuzendutako filmerako, Fermin Muguruzak soinu banda atondu du. Bere estiloaren zigilua badarama ere, bere ohiko instrumentuak, celloa eta biolinarekin nahastu ditu oraingoan. Tentsiodun filmea izanik, ondo lortu du tentsio hori musikarekin uztartzea. Hala ere, bere azken lanetako baseak ageri dira, ukitu elektroniko batzuk, baxu grabeak, kitarra ezberdinak (Benas, Papuchi eta baita Txap Lisabökoa ere). Hasperena kantuaren melodiak erakarri gaitu gehien.

    Pelikula ikusten nuen ahala, gogoeta ugari etorri zaizkit. Pentsamenduak memoria historikoari buruz, faxismoaren kontra altxatu ziren militante eta bolondres errepublikarren aldeko bihozkadak izan ditut, Bartzelonan umeek bizi izan zuten garaia, irratiak izan zuen paper garrantzitsua abisuak emateko orduan, egin zituzten gordelekuak, errepublikar antifaxisten lana hegazkin faxistak botatzeko ahalegin nekaezinean…

    Filmeak merezi du. Fikzioa lantzeko modu bitxiak erakutsi ditu zuzendariak. Atal dokumentala ere ederra da. Bien uztarketa ondo gauzatu duelakoan nago.

    informazio gehiago: negugorriak.netÂ