• agit/prop,  gaztelumendi.eus,  ikusi eta ikasi,  musika

    Fermin Muguruza musikariaren playlist eta artikulu ederra osatu du Roberto Herreros aktibistak

    Roberto Herreros ezagutuko duzue beharbada. Musikaria, aktibista, idazlea ere bai. Oso tipo fina. Ez dut pertsonalki ezagutzen, baina aspaldi idazten diogu elkarri, eztabaidaren bat ere izan genuen berak eta Isidro Lopezek plazaratu zuten liburuaren pasarte batzuei buruz. Noizbait egingo dugu El estado de las cosas Kortaturen diskoaren inguruko solasaldi eta entzunaldi bat. Liburua irakurtzeko ederra izan zen, duda barik. Eztabaidagarriak ere bertako edukiak.

    Baina oraingoan, eta konfinamendu garaia dela baliatuz, Fermin Muguruzaren bakarkako proiektuetako abestiekin osatutako playlist bat sortu du Robertok. Eta testu eder bat jarri sare sozialetan. Irakurtzeko eta musikaz gogoeta egiteko.
    Berari eskatuta, testua hona euskaraz ekarri dut. Mila esker Roberto.

     



    El estado de las cosas de Kortatu: lucha, fiesta y guerra sucia
    (Lengua de Trapo, 2013) liburuan, non Isidro Lópezek eta biok euskal rock erradikala garatu zen testuinguru historikoaren azterketa proposatzen genuen, azaltzen genuen zaila dela ez pentsatzea azken hogeita hamar urteetako gure testuinguru kulturalean Kortatu etengabe agertzea ez dagoela lotuta Fermin Muguruzaren adar politiko eta musikal ezberdinekin.

    Ferminek, Kortatutik haratago, ikuspena irabazten jarraitu badu, Kortaturen historiako beste protagonista batzuekin batera (Iñigo anaia hil berria kasurako), une egokian urratsak egiten jakin duelako da. Beharbada, Negu Gorriak-en aldaketa izan zen bide horretan egin beharreko urrats erabakigarria, Kortaturen ospearen gailurrean, hain zuzen. Gero, Negu Gorriak taldetik bere bakarkako ibilbidera igaro ondoren, Dut taldearekin ‘Ireki ateak’ diskoa egin ostean.

    Bi talde handien parean dago bakarlari bezalako egindako bide hau? Hori zalantzan jarri da. Behin Isidroren lagun belgikar batek, Fermin Muguruzaren irudiarekin interes handia duenak, galdera mamitsua egin zion: “Uste duzu egunen batean Muguruzak maisulan bat sinatuko duela, ‘Clandestino’ bezala?“. Nire ikuspuntutik, agian ez, baina baita –agian oker egongo naiz– Manu Chaok, bakarka, ‘Clandestino’-n eta, neurri txikiagoan, ‘Siberie m’etait contéee’-n dauden kantak baino askoz gehiago emango ditu.

    Esperimentu gisa, playlist bat egin dut Fermin Muguruzaren kantuekin; hiru bertsiorekin eta hainbat lankidetzarekin. Azken horien gainean, a priori deigarriagoak diren batzuk utzi ditut kanpoan, hala nola Mala Rodríguezekin Esne Beltzaren Gora! diskorako egin zuena, ahaltsuagoa iruditzen zaidalako Ari rap abeslariarekin egindako Armagideon tenoreko aztarnak, Muguruzak bere hirugarren albumean bakarka egindakoa. Irizpide berari jarraitu diot beste lankidetza batzuekin, hala nola Zebdak Ferminen bi kantutan egin dituenekin, ez baitira zerrendan sartu.

    Era berean, kasu batzuetan, estudioan grabatutako grabazioen ordez, Rob Smith (Smith & Mighty), Peter D. Rose (More Rockers), Toy Selectah edo Zion Trainen kantuak jarri ditut, jatorrizkoak gainditzen zituztenak —eta batzuetan hobetzen ere bai—. Urrun-ekin, aldiz, biak sartu ditut, jatorrizkoa eta Mad Professorek egindako erremixa.
    Harritu egin nau, neurri batean, 40 korte batzeak. Hain zorrotza ez zen irizpide batekin, agian, 50ra iritsiko litzateke nire zerrenda.

    Hain zorrotza ez den irizpide batekin, agian, 50era iritsiko litzateke.

    Fermin Muguruzak Negu Gorriak-en ostean egin duen ibilbidea desberdina da, eta ez dago hanka sartzetik salbuetsita (Zuloak proiektua buruan), baina ez dago horrelako bilduma batez harro egoteko moduko artista askorik. Kontuan hartzen badugu, gainera, Muguruzak The Suicide of Western Culture lanarekin duela hiru urte baino gutxiago argitaratu zuela B-Map 1917 + 100  ahaltsua, ziurrenik bere albumik onena ‘Borreroak milaka aurpegi hartatik, agian zentzuzkoena ez gutxiestea izango da.

     

    MUGURUZA

    Fermin Muguruza: Kortatu eta Negu Gorriak baino haratago

  • agit/prop,  musika

    Hotel Monbar gogoan | GAL zer izan zen

    Kantua baino gehiago Baionan arratsalde hartan gertatutakoa.
    Kantuak hala ere, ondo laburbiltzen du ordukoa. Eta bideo honek are gehiago.

    GAL, erakunde terrorista parapoliziala, gerra zikina, Felipe Gonzalez Espainiako orduko presidentearen eskuak oraindik odolez zikinduta daude. X hura.
    GAL eta Guardia Zibila, GALindo, Amedo eta beste horrenbeste txakur eta mertzenario, diru publikoarekin.
    Kare zuria eta historia beltza.

    Duda egiten dut gaur gaurko belaunaldiei hori guztia ondo kontatu diegun. Lagunak ditut garai harta neska mutikoak zirela, Baionan edo Donibanen, Miarritzen bizi zirenak. Aita edo ama, edo biak; iheslari, errefuxiatu, izkutatu, euskaldun Lapurdin.
    GAL garaia zelan bizi izan zuten kontatzen dute, baina oraindik ez dugu kontatzen asmatu.
    Filmeren bat egin da, liburu batzuk… baina kontatzeko daukagu hori guztia ere. Hori be, gure memoria hurbila da. Eta oraindik arduradunak bizirik eta politikako lehen lerroetan dabiltza.

    El estado de las cosas

    kortatu El estado de las cosas
    Hotel Monbar kantua garai hartakoa da, lau errefuxiatu Baionako ostatu batean hil ostekoa. El estado de las cosas diskoa, Kortaturen bigarren lan luzea izan zen. Eta gertaera horrek markatuta utzi zituen muguruzatarrak. Maiz joaten ziren Baionarat. Eta errefuxiatu gazte askorekin zuten hartu emana. Egoera horrek, kantuak gero, erabat aldatu zuen Kortaturen ildoa. Askoz ere politizatuagoa izan zen bere ibilbidea, lehen disko dantzagarriago, alaiago eta ganberroaren ostean.

    Hotel Monbar kantuak sekulako garrantzia ukan zuen Kortaturen historian, hori irakurri nuen El estado de las cosas de Kortatu: Lucha, fiesta y guerra sucia liburuan.
    KORTATUliburua
    Ez genikizkien kontu asko ageri dira liburuan. Eta arratsalde hortako pasadizo horrek kapitulu osoa ez ezik, liburuaren izenburuan ere zipriztinak ditu. Tartean kontatzen da anekdota bat, oharkabean pasatu arren niri zer pentsatu ugari eman zidana behin baino gehiagotan.
    Gerra zikin ekintza gertatu ostean, Baionako gazte batzuek atzetik jarraitu zituzten GALeko mertzenarioak, eta Sant Sprit zubiaren parean edo harrapatu. Izugarria behar du une horrek. Egoera extremoa. Zer egin horrelako une batean? 80. hamarkada erdian. Burruka armatua bere unerik gogorrenean, errefuxiatuak hiltzen GAL eta beste muntaia parapolizial batzuk, borborka giroa… eta mertzenario bat harrapatzen dute gazte abertzale batzuk. Itzela.
    Haietako bat Txetx izan zen. Txetx militante politiko ezaguna da Ipar Euskal Herrian ez ezik, inguruotan ere. Beti geratuko naiz une horretako bizipenak galdetzeko gogoarekin.
    30 urte igaro dira Hotel Monbar odoltsu hartatik. Memoriak, kantuak eta borrokak jarraitzen du. Ez da gutxi.


    hotelmonbarGARA
    Hotel Monbar 30 años de la mayor masacre de los GAL

  • agit/prop,  literatura,  musika

    Zapi gorriak zerua du estaltzen!

    1985eko uztailaren 7a gogoan

    Ez dakit zer pasatzen den
    azken aldi hontan
    jendea hasi dela
    dantzatzen sarritan …

    … eta dantzan jarraitzen dugu oraindik, ia 25 urte beranduago. Azkena iragan ostiral gauean, Manu Chao, Radio Bemba eta Fermin Muguruzak behinola Josu Landak idatzitako koplak kantatzeari ekin ziotenean.

    …zerbait ikustekoa du
    bi falta direlakoz
    «Recuento generalean».

    Eta han ginen guztiak, sarri sarri dantzatzen, piti piti kantatzen. Errekuentoek zuten aurpegiarekin begiratzen genien eskenatoki gainekoei, harrituta.

    Irratikoak han ziren
    emititzen zuzenean
    paella jango zutela
    eta Piti eta Sarri bere muturretan
    saltzan zeudela konturatu gabeak.

    Eta uztailaren 7 hartatik, sanfermin hunkigarri hartatik, igaro dira urte parrastada bat. Askotxo. Piti hemendik dabil. Irakasle lanetan ikastola batean. Artista izaten jarraitzen du. Ihesaldiaren ostean atxilotu zuten Ipar Euskal Herrian. Atera zen gero, eta izaera alaia eta irekia du geroztik. Noiz edo noiz ikusi izan dugu hemen edo han. Bizitzan gora beherak, eta aspaldian pozik dela diote.  Itsasoari begira.

    Sarri ere bizi da, ez dute harrapatu. Jarraitu du sortzen, literatura, kantuak, itzulpenak, artikuluak. Iheslariaren patua, fikzioa dirudien bizitza, izoztutako lagun bat balitz bezala, ez naiz hemengoa esanez, han biziz hemen balego lez… bere letrak gogotsu irakurtzen ditugu, preso izan zenaren gogoak asetzen ditu irakurlearen apetak. Kantu dira bere hitzak. Eta jarraitzen dugu dantzatzen, sarri sarritan.

    Zaila dugu sortzea
    doinu gogozagorik
    Sarri dio herriak
    txanpainaz ospaturik
    Iruñeko entzierroa
    desentzierroa hemen
    zapi gorriak
    zerua du estaltzen.

    Eta zinez kantu ederra sortu zitzaien Kortatukoei, Toots & the Maytals taldearen doinuak aintzat hartuta. 80. hamarkadako kantu bilakatu zen. 90. hamarkadan iraun zuen, gogoz. Eta XXI. mendeko lehen hamarkada honetan jarraitzen dugu dantzatzen, sarri sarritan. EHZ festibalean azkenengoz.

    Eta gaur, uztailaren 7an zapi gorriak zerua du estaltzen!

    pottdata:
    Irakurketa interesgarriak:

    Josu Landa
    ARGIA aldizkarian:
    Ihesketa honek ametsak posible direla frogatu du

    Joseba Sarrionandiari Mitxel Sarasketak
    espetxean egindako elkarrizketa:
    Literatura, bizitzeko modua besterik ez da

    Bitartean, ez oso aspaldi Manu Chaok eta FMk Bruselan eman kontzertu bateko audioa duzue hemen entzungai. Ziur Jai Alai Katumbi Express hartako kantua dela,  Espainian lotsagabeki faxistek zentsuratu gura izan zuten kantu eta kantariak.