-
Oskar Alegria zine zuzendariarekin berbetan
Handia da Oskar Alegria. Baina apala da oskar alegria. Zinema zuzendaria, poeta bisuala. Antropologoa, enmatologoa edota etnografoa izan zitekeen. Artista. Edo beste gauza asko. Hizkuntzalaria, albaitaria, geografoa edo astronauta. Zinemaren bidea hartu du berak. Ikusentzunezkoak. Eta oso film esanguratsuak egin ditu gure zinema petralaren historiarako:
Emak bakia baita
(2012)
Emak Bakia baita, oskar alegriaren film bat. from oskar alegria on Vimeo.
Zumiriki
ZUMIRIKI_Trailer from Luis Jambrina on Vimeo.
H-a galdu zuen errian
Aurreko asteburuan Ean elkartu ginen. h-a galdu zuen … errian. Bera eta beste asko. Eta Eako udako egonaldi baten hartutako irudi eta ideiekin Aritzakoa film laburra (27 min) aurkeztu zuen. Eari buruz, itsasoa eta lurra, iragana eta oraina, eguna eta gaua. Argia eta denbora. Gauza asko batzen dira. Mundu bat. Ikuskera batzuk. Sentipenak. Historia. Hizkuntza.
Bazkaritik irratira, mahaitik mahaira
Eta bazkalorduko solasaldi alai, umoretsu, sakon eta arinak, platerretik platerrera arratsaldean ikusiko genuenaren aperitifa osatu zuen. Ean ezagutu genuen elkar, duela urte batzuk. Eta gero izan dugu elkartzeko betarik. Ez da beti gertatzen. Grabaketa batzuetan ondoan izan naiz, eta bere lan egiteko moduaren mireslea naiz. Aitortu dezaket hori. Aurrera begira, lan berriak eta proposamen kultural berriak egiten jarraituko duenaren esperantzan, Bilboko 97 irrati librean egindako elkarrizketa dakart hona. Ikusiko duzue zeinen apala eta atsegina den. Zeinen argia eta adibide esanguratsuen sortzaile.
Oskar Alegria zinema zuzendariarekin berbetan #bidegorritik saioan. @97irratia | @arrosasarea https://t.co/simywZO89j
— gaztelumendi 📢 (@iPatxi) December 29, 2020
Film bat amestu egin behar da
Esaldi hori idatzi nuen koadernoan Oskarren filmaren aurkezpenaren ostean. Irratiko elkarrizketan berriz gogoratu, eta gehiago sakondu zuen horretan. Amets bat da film bat, beraz. Amets bat da kontatu nahi dugun hori. Ametsak errealitatera ekarri, sinesgarri egitea da beraz, zinema.
Eguneroko ekintza poetikoa
Beste ideia potente bat, Zumirikitik, edo Emak Bakiatik, edota Aritzakoatik ere eratorri daitekena. Egunero ekintza poetiko bat egiten saiatzen da Alegria. Horrek ematen dio poztasuna, bizipoza. Ez da hautu eskasa. Hautu poetikoa. Ederra. Pentsatzeko bezala, egiteko ere. Beste ikasgai bat.
Goiko argazkia: Libe Asua eta Oskar Alegria Larrabetzun berbetan. (Libek 100 urte zituen, eta Tximeletei buruzko lan baterako elkarrizketatu zuen Oskar Alegriak) Wikidata.
-
Gora Euskal Herria
Historia egiten duten egunen lekukotasuna
2017ko apirilak 8. Historikoa.
Gauza asko esan daitezke iragan larunbatean Baionan bizitakoetatik. Adjetiborik gabe geratuko ginateke ziurrenik, bertan batutako milaka lagunek pentsatu sentitu eta egin zutenaren inguruan. Baina Euskal Herrian; herri mugimenduetan, elkarteetan, erakunde sozial eta politikoetan dagoen kapital publikoa azpimarratzea litzateke garrantzitsuena nire ustez. Urteetako esperientzia metatuak ekarri gaitu hona. Erakunde politikoekin, instituzioekin, nazioarteko eragileekin, elizarekin, dagokion guztiarekin eskuz esku lan egiteko gaitasuna, irmotasuna eta zentsua.
Unez une, gero eta interesgarriagoa jartzeko gai izan dira Bakearen artisauak. Konpromisoak hartuz, eta konpromiso hoiek partekatuz, olatu erraldoi bat bizi izan dugu abendutik apirilera, Luhusotik Baionara.
Bake prozesua bizitzeko aukera, lekuko izateko ardura, inplikatzeko motiboak, arduraz jokatzeko engaiamendua piztu du mugimendu berri honek. Eta biderkatu egin da. Sekulako oihartzuna ukan du. Hor dago Luhusoko ekintzaren ikusgarritasuna. Zentsua. Zentsu politiko guztia.🎥
Aprilaren 8ko egunaren bideoa – Video de la journée du 8 avril#Bakeruntz #PourLaPaix https://t.co/ncO20i8x5x— Artisans de la Paix (@Artisans_Paix) 2017(e)ko apirilak 9
Memoria ariketa bat
Memorian gordeko ditugun irudiak dira. Uneak. Sentimenduak. Eta gure errelatoan, han egon ginen bakoitzarenean, leku bat gordeko du 2017ko apirilaren 8koak. Bakoitzak bere modura biziko zuen. Bere gogoetekin. Bere kezkekin. Ardura eta konpromisoarekin. Baina dudarik gabe, zerbait handia izan behar zuenaren zantzoek eraman zuten Bakegileen plazara gutako bakoitza.
Herri honek, bere etorkizuna eraikitzeko urrats handia eman zuen, beste behin Baionan. Urratsez urrats ari da urte luzeetan, eta historia une ttiki hoiek ere egiten dutenez, herri honen etorkizuna eraikitzen du hauetako urrats bakoitzak. Pertsona bakoitzak. Gogoeta bakoitzak. Eta memoria ez ahaztea da. Gogoratzea. Kontatzea. Gordetzea. Erakustea. Munduari, eta guri guztioi azaltzea. Belaunaldiz belaunaldi gogora ekartzea.📢20.000 lagun elkartu dira #Baiona bakegileen hirian
20.000 personnes a Bayonne #pourlaPaix📷 #basquePeace https://t.co/AozdTGY5YL pic.twitter.com/u2HmRie4nk
— Artisans de la Paix (@Artisans_Paix) 2017(e)ko apirilak 8
Bakegileak, istorio eder bat
Bakearen artisauak izendatu zituzten, ETAren armak suntsitu nahi izan zituzten gau hartan berean, atxilotu eta jende oldea atera zen beraien alde. Alderdi eta pentsaera ezberdinetako milaka lagun Baionako karriketan. Euskal Herrian ez ezik, gure mugetatik kanpo ere ondorioak izan zituen ekintza ttipi eta handi hark. Eta lanean jarraitu zuten. 5 barik, ehundaka lagunekin batera, milaka mugitzeko. Eta emaitzak hor daude. Ondorioak. Ausardia eta erabakia. Gogoeta eta estrategia aparta. Irudimena eta garaipena. Gure balio erantsia. Biba zuek! Baionako karriketan, Euskal Herriko historian txalo zaparrada honek oihartzuna izango du, luzaroan.
#Baiona Bakegileen plaza#Bakeruntz #BasquePeace#HacialaPaz#PourlaPaix pic.twitter.com/jMbeaoi3El
— Artisans de la Paix (@Artisans_Paix) 2017(e)ko apirilak 8
Biharamunean
Aizkora eta arbola, Euskal Herria
Izugarri ederra Koldobika Jauregi artistak GARA egunkariarentzat egindako irudi eta lamina. Milaka etxetan ondo gordeta eta erakusgai dagoena. Historia eta etorkizuna bat eginda. Zuribeltzezkok irudi oso esanguratsu bat. Egunkari osoa grafikoki jantzi zuena. Landutako informazioari zentsu historikoago bat eman ziona, bidenabar. Ondo kontatutako istorio bat.Korrika
Etenik gabe, egunez egun Euskal Herri osotik aurrera egin zuen Korrika berak ere. Eta Iruñean, Euskal Herriko hiriburu historikoan ikusi zuen amaiera. Kantuak, musikariek eta herritarrek handiago egin zuten bere oihartzuna. Gozatu zuten. Milaka eta milaka euskaltzalek, Euskal Herri osotik, munduko bazter askotatik, gure hizkuntzaren, gure kulturaren, gure herriaren lekukoa hartu, jarraitu eta gure etorkizuna orain aldira ekarri zuen… une batez. Orain. Beste behin.Egunon!Gaur esnatzean ere ezti tanta gozo bat bezala bat somatu dut ezpainetan. Eskerrik asko #korrika20 eta @AEK_eus , eskerrik asko Sarri pic.twitter.com/IwjJuHdxSz
— Amaia Izko Aramendia (@AmaiaIzko) 2017(e)ko apirilak 10
-
Korrika
Euskal Herria ezagutu, maitatu eta gozatzeko aukera
Julen Kaltzada euskaltzaleak sekulako memoria dauka. 1980an Korrika zelan asmatu eta abian jarri zuten kontatu zuen aurrekoan Hamaika telebistan. Nik bota nion gonbidapena, eta esperientzia itzela izan zen berarekin emandako ordu bakoitza.Gaur gauean Julen Kaltzada eta biok @HamaikaTb​n egongo gara #Korrika berbagai hartuta. Julenek esateko asko dituhttps://t.co/GKfLom4Kdz
— gaztelumendi (@iPatxi) 2017(e)ko apirilak 4
#Korrika20 Gaur 21:00etan ZUZENEKO saio berezia, konexioak, erreportaiak eta @iPatxi eta Julen Kaltzada zoro zoragarriari horietako bat! pic.twitter.com/2AiUtHvjLt
— Hamaika Telebista (@HamaikaTb) 2017(e)ko apirilak 4
Zehaztasun handiarekin, orduko pasarteak, zailtasunak, pozak eta bestelakoak jendaurrean jarri zituen, telebista bitarteko zela. Korrikari buruz berba egitera joan ginen biok. Hasieratik ezagutzen du berak, eta nik edizio batzuetako bitxikeriak, oroitutako kontuak eta gogoeta batzuk partekatu nituen berarekin.
Eta saioaren bukaeran esan nuen bezala Korrika bizizea Euskal Herria ezagutu, maitatu eta gozatzeko aukera paregabea da. Eta edozein unetan, edozein lekutan, guztion eskura dagoen gauza zoragarri bat. Baliatu dezagun.Korriki be #Marabilli dalako!
BiBA ZUEK! pic.twitter.com/uqgw2RAN4V— gaztelumendi (@iPatxi) 2017(e)ko apirilak 5
-
Afghanistan emakumeen eta zinemaren begiradatik
اÙغانستانðŸŒ#Afghanistan zinema eta emakumeen begiradatik
🎞 Una mirada #feminista y cinematografica
📽A feminist and cinematographic look pic.twitter.com/xcNiMNWuI3— gaztelumendi (@iPatxi) 2017(e)ko urtarrilak 29
Emakume afganistandar batzuekin bi film ikustera joan gara gaur City Plaza hoteletik. Gizonezkoak eta umeak ere hurbildu dira. Eta gune okupatu boluntario aktibistak izan gaituzte ondoan.
Roya film house ekoiztetxeko bi lan ikusi ditugu. Baina merezi du gehiago ikusteak, Afganistango egoerara hurbilpen bat egiteko.
Viendo Afghanistan desde la mirada cinematográcia y feminista
Hoy hemos visto dos proyecciones de Afganistan con las mujeres afganas del hotel ocupado City Plaza. Junto con las activistas solidarias de CityPlaza han venido algunos compañeros y un monton de niñas y niños afganos. Roya Film House.
A feminist and cinematographic look at Afghanistan
Today we have seen two projections of Afghanistan with the Afghan women from the City Plaza Hotel. Together with the CityPlaza activists, there have been some comrades and a lot of afghan children.
cine forum at Art Garage, Athenas | photo: Alba #cityPlaza -
Basque to the future
Etorkizuna gaur da.
eta guk #basquetothefuture deitu diogu.
Eta behinola filmeak bota zituenak, gaur errealitate bide dira.Etorkizuna gaur dela ematen du #BasqueToTheFuture Marka handiek baliatu dute, eta guk? #BackToTheFuture pic.twitter.com/sEPWQojB1L
— gaztelumendi |l*l| (@iPatxi) October 21, 2015
Zerbaitetan asmatu zuen filmeak, edo markak jakin dute egokitzen? #BacktothefutureDAY egunerako bideo aproposa https://t.co/9CuOCzx8NB
— gaztelumendi |l*l| (@iPatxi) October 21, 2015
Pepsi kola berezia ikusi dugu, Nike markak zapatila hegalariak egin ditu, eta euskaldunok etorkizunarekin amesten jarraitzen dugu.orain ere ariko dira zerbaitetan #basquetotheFuture? pic.twitter.com/GMeD9UETuK
— gaztelumendi |l*l| (@iPatxi) October 19, 2015
Eta gaueko 21:00etan 20151015 historiko honetan istorio berri eta berritzaile bat:
noiz izan ditu #euskaraz sortutako bideokomik batek 15.000 ikustaldi baino gehiago sare sozialetan egun bakarrean? pic.twitter.com/3RBe9l9wox
— gaztelumendi |l*l| (@iPatxi) October 22, 2015
-
Korrika badator
Gero eta gutxiago falta da. Giroa somatzen da jadanik… herrietan Korrika batzordeak sortzen, egitarauak, Kulturala…. eta sarean pil pilean dabilta dagoeneko bideoak eta aipamenak.
‘Euskal Trainspotting’. «Choose euskara!», martxoaren 14an, #Korrika Edinburgon. https://t.co/TD5gZWTxSn http://t.co/X5Ri0DfkYx
— Aitor Agirrezabal (@aagirrezabal) February 20, 2015
Bart telebistan ere dokumentala berriro bota dute, eta lagunen aipamenek eroan naute berau berriro be ikustera…. oroitzapenak geroari heltzeko.
Eriz Zapirain eta Eider Rodriguezek zuzendutakoa. Historia bat, eta hamaika istorio.
memoria ariketa
Gurean, Korrika egitea, parte hartzea memoria ariketa bat ere bada. Oraindik.
Argazkiak.org | Korrika Larrabetzun, aspaldi EGIN egunkariko azala © cc-by-sa: gaztelumendi
1980ko abenduan, Jose Antonio Lekue alkateak (Herrigintza) lekukoa eman zien Kukubiltxoko hankapaluei. Eta Korrika jarraitu zuten plazatik Andra Mari kalean zehar. Han egongo ginen gu, atzetik arineketan…. zarataka, pozik…. urtero urtero egiten dogun moduan. Belaunaldiz belaunaldi.
Bihotzak taupadaka, oihuka, garrasika, beti aurrera, nekatu barik. -
Txorierri asmakuntza barria dala eta…
Heldu da Aikorrefur gure atarira. Asteon be, lurrean topatu dot, beste propaganda orri batzuekaz batera. Azalari erreparatu eta Sabin Arana bertan, eta aitortu behar dot nahiko aranista naizela…. holangoetan.
Eta irakurtzeari ekin diot. Ez zait gatxa egin azaletik mamira joatea, tartean galtzua kenduta…tartean diñot.. askotxo dalakoan.
Eta Sabin Arana historiazalearen kontuak irakurri ditut. Onartu behar dut, elkarrizketa egin dionak oso galdera obioak, oso azalekoak egin dizkiola Sabineri, tartean Sabineri buruz gitxi -gitxiegi- jakingo zuelakoan. Eskerrak Sabin jakituriaz gainezka dagoen tipo jantzia dela, eta mami ugari eskaini diola. Mami hori bereizten, kazetariak hartuko zuen lanik handiena… galdera zabalak egin ezkero, erantzunak be gero halangoak izaten direlako… luzeak, zehaztasun bakoak… eta noranahikoak.
Kontua da, gauza interesgarri asko botatzen dituela Sabin Aranak gure herriari eta herriaren historiari buruz. Batzuk berari entzun eta irakurritakoak, eta beste batzuk interesa pizten dutenak.
Elkarrizketa sarean dago: Aikor.com
Gure herriaren historiari buruz zertzelada batzuk ematen dituen arren, burdinola, errota eta herriaren garapenari buruzkoak zaizkit interesanteenak.Larrabetzuren garapena:
Garapen hori burdinolen eskutik etorri zan. XV. mendean lau burdinola egozan berton, eta hori oso datu bitxia da, Larrabetzu oso herri txikia dala kontuan hartzen badogu. Burdinoletatik horreen jaubeek ez eze herritar askok be ateraten eben bizimodua. Baserritik ozta-ozta ateraten zan jateko, eta herritarrek bertoko basoetan bildutako egurraz egindako ikatza saltzen eutseen burdinoletako jaubeei. Kintal bat burdin egiteko, lau ikatz zama ziran beharrezkoak… beraz, atera kontuak! Beste alde batetik, Larrabetzukoa burdinolaren jaubea zan Euskal Herriko uri bakarra zan, beste guztietan errotak baziran be.Baina bitxiena gero dator, titularretara eramateko modukoa dena eskualde aldizkari baten. Zer eta eskualdearen beraren izaera jartzen duelako ezbaian Sabin Aranak.
Inoz Txorierriren ganeko ikerketa egitea pentsau dozu?
Beno, nik batez be Larrabetzuren ganeko datuak arakatzen dodaz, baina, ez garanez bakarrik bizi, ikerketa horretan Txorierriko datuak be topau dodaz: Lezamako jentearen ganekoak, Zugazti eta Zamudio leinuek bat egin ebenekoak… Baina nik uste dot Txorierri XX. mendean asmautako izena dala. Ez dot atxinako dokumentuetan ezer topau. Ganera, Asua bailara Lezaman hasten da, han Asua ibaia dagoalako. Eta Larrabetzuko errekek, barriz, Ibaizabal ibaira joten dabe. Larrabetzu Ibaizabal bailarakoa da eta guk Arratiarako joerea euki dogu beti. Hori guk berba egiten dogun euskeran beran be bada nabaria… Baina Txorierriko Mankomunidadea sortu zanean, Larrabetzuk han sartzea erabagi eban.Beharbada, bereziak zariela horregaitik esango dabe gainontzeko txorierritarrek…
Bai, ezbardinak gara, orain dala gitxi arte harreman txikia izan dogulako Txorierriko gainontzeko herriakaz. Ganera, Bilborako trenbidea bakarrik Lezamaraino ipinteak be egoera hori areagotu egin dau.Kazetariak berezi izate hori esaten dioenan, tenplea mantentzen du elkarrizketatuak, gutxiezteko baieztapena den arren, beste inoren ahotan jarri baina…. bota. Tira, badaukate txorierritarrek, gure egoera ulertzen hasteko beste arrazoi bat gehiago. Larrabetzun ez dago Asua errekarik, gure errekak Ibaizabalera egiten deu. Urak nora, ahuntzak basora! Eta akarrak gurean gagoz gustura….
-
Itoiz zenbat urte
Egunotan Itoiz dabil inguruan. Atzo artikulu polita idatzi zuen Anartzek GARA egunkarian Itoizen lehenengo diskoaren inguruan, 30 urte joan dira Donibane Lohitzuneko estudioan grabatzera sartu zirenetik.
Asteon bukatu dut Zulo bat uretan nobela be, Itoizko urtegiak urez estali behar dituen herrietan kokatzen den liburu irakurgarria. Zenbait egunez, erabat harrapatuta izan nauen Inigo Aranbarriren lana.
Itoizen doinuak, Artozkin emandako egunak… danak datozkit burura, tupustean…
Entzun eta irakurri, kultura. Garena eta izan garena, gogoratzen duguna eta gogoan duguna. Historiaren zabortegia. Oroimena.
