Astelehena. Abuztuak 4 GAZTELUMENDI, Larrabetzu

Goizean etxean motxila prestatu, urian azken erosketak egin eta baserrian gaude aita eta biok orain, astoa atontzen.
Kordel barriak, txarrantxa pasatu eta hasi gara… asto gainekoak zelan edo halan jartzen. Marokoko albarda polita, eta gainean Matxinbentan erositako asto otzarak. Batean eta bestean antzeko pisua banatu, motxila handia, txikia, kanpin denda….

Abiatu gara Gaztelumenditik #Patakon astoa eta biok #oinez pic.twitter.com/d8Iruzs7HX

— gaztelumendi.eus (@iPatxi) August 4, 2014

Arrastiko laurak izango dira etxetik abiatu naizenean. Hasi da abentura. Bagoaz Patakon astoa eta biok. Ama ez dogu izartu. Isil isilik goaz Gaztelutik, pausuan. Pausua neurtzen. Sokatik oratuta daroat Patakon. Kanturako gogoa, argazki batzuk uriko paisaiari kaminoz kamino. Eleizaldera eta isil isilik baserri artetik Asua, Morro, Erkinko eta Barrenetxe. Herriko azken baserriak.

Bide hau

Donejakue bidea da hartu beharrekoa. Noranzkoa aldatuta. Kostaldeko bideari helduko diot, baina Mendebaldetik ekialderako asmoa daroat. Milaka erromesek urtero oinez egiten dutenak atentzioa deitu dit azken urteotan… eta nik neuk be frogatu beharra daukadala iritzi izan diot aspaldian. Bizikletaz edo oinez ekin nahi nion, eta pirineoarekin lotu gero… noizbait Iratiko basora heltzeko. Eta plana amesteari lotu nintzaion.
Larrabetzutik urtero igarotzen diren milaka hoiek ezin dira konfunditurik egon. Ederra behar dute gure bideek, gure paisaiek. Ezagutzen ez ditugun txoko bazter baso itsasertz eta enparauek.
Aitaren proposamena izan zen astoarekin egitearena. Eutsi nion enbidoari. Ni jo izan banu…. ezezkoa izango nuke beharbada. Bera da esku. Eta orain bidean nago, berari esker.

Uztailean txango pare bat egin ditut oinez astoagaz. Lezamarantz, hona eta hara. Baso bideetatik. Eta apur bat ikasteko aukera izan dut astoaren filosofiaz. Nahikoa jakiteko astoek ez dituztela errekak maite. Izua diote erreka txikienaren gainetik igarotzeari. Burugogorkeria orduan pizten da beraiengan. Eta Larrabetzu inguruan buelta hartu behar izan nuen bi baso bidetan….ondoan neukan Lai txakurra be konturatu zen horretaz. Lehenengoan gogotsu ekin zion astoari… bigarrenean basoan barna ihes egin zidan… bazekielako astoarekin tretan aritzea alferrikakoa zela, astoak behar zigula irabazi biori. Nik ere ikasi nuen.

Abuztuak lau ditu gaur. Astelehena da. Atzo berandu etxeratu nintzen Gazte Egunaren ostean. Baina gaur gogotsu noa Larrabetzutik Euskal Herria zeharkatzeko bide honetan. Gaztelu auzotik abiatu eta uria ikusten dut hor behean. Agur esango diot herriari, banoa egun batzuetarako.

Oztopoak

Elizaldetik gora oinez. Asua, Morro, Erkinko eta Barrenetxe. Lotu barik. Pozik. Barrenetxetik gora lehenengoz noa Donejakuekoek daukaten bide berritik. Eta lehenengo oztopoa bertan. Alanbrea, burdinezko hezia eta astoa igaro ezin daitekeen leku bat. Gainekoak astiro kendu, astoa lotu eta otzara barik pasatzeko ahalegina egin dugu. Ezinezkoa. Ez astoa ez ni. Lehenengo hasarrealdia. Katearekin atzamarra harrapatu dut. Ez dakit ez dudan apurtu ere egin. Gorritu egin zait. Baltzitu ere bai. Eta mina daukat.

Asto gainera ekarri ditut berriz bere trasto guztiak. Eta bidean atzera egin dugu Barrenetxera. Betiko bidetik ekingo diogu orduan. Bizkargira hemendik hamaikatxo biderrez joandakoak gara….eta badakit astoarentzako leku aproposagoa izango dala ziurrenik. Eta halan ekin diogu bideari. Lehen oztopoari muzin egin, Barrenetxekoak agurtu eta abenturatxoaren nondik norakoa azalduz. Gauzak ondo, jaietan ikusiko gara.

Bizkargi

Mendi berezia da Bizkargi guretzat. 1937ko guda antifaxistaren lekukoa. Batailaz bataila… gudariak ez ezik, historiaren zati garrantzitsua dago berton guretzat. Memoria da. Urtero gatoz. Eta errez igo izan dugu txikitatik mendi hau maiatzero, maiatzero. Erromeria, jai giroa, akanpadak, txoznak, dantzak… zer ez dugun egin hemen.
Ez dut mendia igo behar… magaletik ibiliko gara gaur. Baina ezinezkoa dirudi. Behin, birritan, hirutan… zenbat aldiz ez zaizkigun erori asto gainekoak lurrera. Salto bat dela, mugimendu azkar bat… sasitza edo dana dalakoa… Pazientziaz, lurretik jaso, atzerago daudenak batu eta gero eta umore txarragoaz jartzen ditut asto gainean. Orduak aurrera doaz… eta inoizko ibilaldirik luzeena egiten ari zait gaur arrastikoa.
Baso bideok ez dira aproposenak astoagaz ibiltzeko, antza denez.

Esperientzia berria da biontzat. Zama gainean. Lurra oraindik buztin, putzu ugari eta zaitasunak nagusi.
Une batez hemendik eta Gerekizerako baso bidea utzi, eta ostantzeko bideetatik joatea erabaki behar izan dut. Goikoganera betiko pistatik, eta handik Talleriraino dagoen auzo bideetatik oinez, txapa txapa. Astiro astiro… arrasti iluntze eder honetan.

Atzean utzi dut Larrabetzu. Eremu berrietan murgildu naiz. Arrastiko 7ak inguru izango dira Gerekiz inguruan nagoela. Asfalto gainetik be ondo moldatu da gure Patakon. Niretzat arean gogorragoa da bidea. Eta lagunei mezua igorri diet. Larrabetzutik bertatik. Orduak aurrera egin ahala, nire umorea ez da akitu. Arrantzaka dabiltzan astoak -Patakon bera eta inguruan daudenak- grabatu ditut mugikorrarekin, eta lagun askori bidali diet sortu berria dudan watsap taldera. Herriko lagunak, zarauztarrak, nafarren bat… zerrenda luzea da. Nire lagunak dira, baina beraien artean askok ez dute elkar ezagutzen. Patakonek batu ditu. Eta hau izango da aurrerantzean gizarte zibilarekin izango dudan lotura. Hartu emona.

Errigoiti ingurutik Gernikarantz

Gerekizetik Errigoitirako bidea hartu eta bagoaz polito polito. Morgako Andra Mari ez dogu ikusi be egin, ostantzeko auzoetatik igaro garelako, baina Errigoitira egin ahala atzean ikusten dira inguruko herriak. Eta Bizkargi. Eta urrunago Oiz bera. Eta Errigoitira bertara heldu barik, basotik dago Gernikarako bidea. Ez dut ezagutzen, baina polita da. Astoa ondo doa. Eta bada ordubete baino gehiago ez duela kargarik bota. Sokatik oratuta goaz biok. Eta hasi naiz martxa hartzen. Hasi gara. Lantzean behin argazkiak be egiten ditut mugikorrarekin. Astoari berari. Inguruko mendiei. Ondoan ditugun eta hurbiltzen diren zaldiei. Eta baso bidean oinez. Aurrera. Ttipi ttapa. Lotu barik.
Eta han behean ikusten diren argiak dira Gernika. Inoiz joan barik bide honetatik, baina orientazioa ez dut galdu. Badakit gitxi gora behera nondik nabilen. Eta lantzean lantzean, Donejakue bideko markak ikusten ditut. Noranzkoa da ezberdina. Bidea bera da. Arrastian irten naizenez baserritik, ez dut erromesik gurutzatu gaur. Bakar bakarrik noa. Eta pake ederrean.

Laister helduko naiz Gernikara. Baina gauez. Santa Luzia auzotik. Gernikara heldu eta Ardatz gogoratu dut. Asteburuan hil da. Gaur agurtu behar zuten. Bertsolaria, Enbeitatarra. Mutil jatorra. Gaisotasunarekin burrukan ibili da aspaldion. Apirilean etxekoekin berbaz ibili nintzen, apirilaren 26an, Gernika bonbardatu zutenekoak gogoratzen diren egunean. Baikorrago zeuden. Azkenean joan egin zaigu.
Gernikara heltzean Txiplas be ikusi dut bere furgonetan pasatzen, ez dakit konturatu dan nor nintzen. Errigoitirantza joango zen. Baserriko lanetara edo etxera. Ez da geldi egotekoa.

Nik Astra aurrean hartu dot lekua. Ondo belar gunean plantatu dut kanpin dendatxoa. Astoak badauka zer jan hemen. Ura be badaukagu. Eta lehenengo etapa egin dugu. Zorionekoak gu.
Astra itxita dago. Gernika lasai dago astelehenez. Txinoan jatekoak hartu eta afaldu ostean lotara. Nekatuta nago. Patakonek zutunik jarraitzen du, hemen inguruan.

Larrabetzutik irten ostean heldu gara #Gernika honetara #Patakon astoa eta biok pic.twitter.com/nDnxEFMPpQ

— gaztelumendi.eus (@iPatxi) August 4, 2014