Umeak | Francesco Tonucci
Umeak, ikasleak, etxeetako gazteenak… ze handiak!
Egunotan osasuna eta ekonomia, lana eta pandemia, enpresak edo testak… baina inor gutxi ikusten dut arduratzen gizarte honetako txikienekin. Ez da neurri bakarra proposatu beraiengan pentsatuz. Lehenengoak izan ziren eskolak itxi eta etxeetan sartzen. Eta hor jarraitzen dute, tinko! Esan zaien guztia egin dute, baina ez zaie deus ere galdetu, zer egin, edo zelan egin. Zer antolatu, edo zelan antolatu. Kirola egin ezinik, etxeko lau hormetan zarratuta, eta gainera gehienak eredugarri…
Francesco Tonucci Haurren hiria idatzi eta sustatu zuen idazle eta pentsalaria da. Mundu mailan, haurren eta umeen neurrira sustatzen ari da hirigintza, eta nazioarteko herrien sare bat sortu da.
Aurreko egun baten El Pais egunkarian elkarrizketatu zuten eta gaur, patxada apur batekin aritu naiz irakurtzen. Azpimarratzen. Ikasten, azken baten.
Francesco Tonucci: Aitona-amonei jokoak gomendatzeko deitzea onena, haiek haurrak izan ziren jokoak asmatu behar zirenean
Zer da itxialdi honetako txarrena umeentzat?
Ezin ateratzeak izan beharko luke, baina gezurra da, zoritxarrez ez baitziren lehenago ere ateratzen. Haurrek irten egin nahi dute, eta heldu baten eskutik bakarrik atera daitezke. Beraz, garrantzitsua da haurrak berriz ateratzea, koronabirusaren barruan eta kanpoan. Etxean geratzea baldintza berria da, autonomoa ez izatea ez da hala. Espero dut haurrek entzierro honen indarrarekin erakutsiko digutela zenbat eta autonomia eta askatasun handiagoa behar duten.
Oso interesgarria da haiek nola erreakzionatzen duten. Konfinamenduaren lehen egunetan, bideo bat bidali nuen haurren hiriko nazioarteko sareko gure hirietara, beren iritzia eskatzeko eta alkateei aholkuak emateko aholkuetarako dei egitera animatuz; paradoxikoa iruditzen zitzaidan mundu guztiak psikologoei gurasoentzako aholkuak eta irakasleentzako pedagogoak eskatzen zizkiela, eta inork ez zuela haiengan pentsatzen.
Haurrek eskola faltan botatzen dute, hau da, ez irakasle eta idazmahaiak, baizik eta ikaskideen falta. Eskolan, haurrek beste haur batzuekin topo egin zezaketen. Ospitalean daudenean bakarrik sentitu dezakete haurrek beste lagunen falta hori.
Uste duzu politikari eta agintariek umeak ez dituztela kontutan hartzen bere erabakietan?
Beti bezala. Haurrak ia ez dira existitzen, ez dira beren kezketan agertzen. Kezka bakarra izan da eskolak modu birtualean jarraitu ahal izatea. Italian, adibidez, kezkarik handiena da lehen bezala jarrai dezaketela frogatzea, nahiz eta baldintza berriak izan, hau da, ia konturatu gabe egiten dugu, eskolan zeuden bezala eserita, pantaila baten aurrean, eskolak eta eginbeharrak egiten.
Asko ez dira konturatu eskolak ez zuela lehenago ere funtzionatzen, eta egoera horretan nabaritzen da gutxi funtzionatzen zuela. Haurrak nazkatuta daude etxerako lanekin, eta familientzat laguntza bat da, hori baita haurrei dagokiena. Etxeko lanak beti dira gehiegizkoak, ez kantitateagatik, baizik eta kalitateagatik. Alferrikakoak dira, irakasleek berez, dituzten helburuengatik.
Dena txarto egiten bada, zer proposatzen duzu?
Bideo txiki bat egin nuen zentzuzko aholkuak emanez. Aukera bat dugu. Haurrak aspertu egiten dira eskolan, eta horrela nekez ikas dezakete. Gainera, eskolaren eta familiaren artean gatazka bat dago, gatazka modernoa da, familia beti dago prest eskola salatzeko. Orain egoera berria da: eskola familian egiten da, etxean. Etxea gauzak aurkitzeko eta gurasoak irakasleen laguntzaile izateko laborategitzat hartzea proposatzen dut. Adibidez, garbigailu batek nola funtzionatzen duen, arropa nola eseki, lisatu, josten ikasi…
Eta laborategi horretan, gurasoak ondo ari ote dira?
Etxean egin beharreko gauzak eskatzen ditut. Sukaldea, adibidez, zientzia-tailerra da. Haurrek janaria prestatzen ikasi behar dute. Irakasleak proposa dezake ikasleek plater bat egitea saltsarekin eta errezeta idaztea. Hala, fisika, kimika eta literatura egiten ari gara, eta errezeten liburu birtual bat egin dezaket. Garrantzitsua iruditzen zaidan beste esperientzia bat da haurrek etxean duten esperientziaren bideoak egitea. Beste esperientzia, jakina, irakurketa da.
Eskolak ez duenez lortzen haurrek irakurketa maitatzea pisu handia da. Eskolak gehiago kezkatu beharko luke, ikasleei irakurzaletasuna eman.
Horrek pantailei, bideojokoei aurre egitea suposatuko du, beharbada.
Etxean dauden haurrei proposamenak egin behar dizkien eskola batean pentsatzen ari gara. Haurrei liburu bat irakurtzeko proposatzea oparia izan behar da, ez betebeharra. Bada beste modu bat: irakurketa kolektiboa, familiarena. Etxean ordutegia eta tokia duen antzokia sortzea, eta familiako kide batek liburu bat irakurtzea, telenobela balitz bezala. Ordu erdia egunero. Eskola-umeak diruditen proposamenak dira, baina guztiek dute zerikusia eskola-diziplinekin. Etxeetako landareak aztertuz, geometria-esperientzia bat egin daiteke. Hori guztia esaten dut uler dadin orain dugun aberastasuna, etxea eta gurasoen eskuragarritasuna aprobetxa daitezkeela. Esan duzu gurasoek ez dutela astirik: ez da egia.
Denbora guztian egon arren, ez dakite zer egin aisialdian. Normalean, haiekin egoten dira jardueretan, eta ez haiekin bizitzeko. Beste proposamen bat jolastea da, hori da garrantzitsuena. Jokoak asmatzea. Aitona-amonei jokoak gomendatzeko deitzea onena, haiek haurrak izan ziren jokoak asmatu behar zirenean.
Inoiz ez dugu beraiekin orain adina denbora eman
Horrexegatik. Ez dezagun denbora eder hori galdu etxeko lanak eginez. Pentsa dezagun beste eskola bat posible den.
Zer egin behar du haur batek konfinamendu horretatik irteten den lehen egunean?
Oihu egin, harriak bota, korrika egin eta norbait besarkatu; baina azken hori zaila izango da.
