Process-a hasi zenetik, denok ikasi dugu katalan apurtxo bat. Maizago joan gara hango kostaldera, diadetan parte hartzeko aukera izan dugu, eta joan etorriko bide ugari egon dira, kultur mailan, musikan bereziki, baina baita beste arlo askotan ere.
Independentziaren aldeko herri mugimenduak, ANC eta Omnium elkarteen inguruan hedatutakoak txundituta utzi izan gaitu bat baino gehiago.
Ez dugu horrenbeste maite izan ordea, alderdien mobida guztia.
Eta azken hauteskundeetan, independentismoak nagusitasuna galdu duela esan daiteke. PSC-k aspaldiko igoera nabarmenena. Bozetan eta aulkietan nagusi. Ciudadanos desagertu. Cup eta ERC-k beherakada nabarmena, eta Juntsek gorantz. Lehen indar independentista. Baina PSCren atzetik.
Irakurri ditut azterketak, gogoetak, txioak eta bestelakoak. Baina Vicent Partal, vilaweb atariko zuzendariaren baikortasunak txundituta utzi nau. Urrirako berriro hauteskundeak espero ditu, eta independentziazaleen gorakada aurrikusten du. Espabilatuko dutela nonbait.
???? La partida no s’ha acabat: eleccions a l’octubre amb un independentisme molt renovat
Alderdiak, herri mugimenduak, independentzia… korapiloa askatzeko gogoeta egin beharko da. Dinamika nola piztu, eta horren hurbil izandako lorpenak nola berreskuratu.
Parlamentua eta gobernu berriaren osaketa. Badirudi Puigdemont aurkeztu aurkeztuko dela, eta ERCrekin aski luke gobernatzeko, gehiengo nahikoarekin, eta zailtasun batzuekin.
ERC-k giltza dauka. Illa president egiteko edo Puigdemonten proposamena aurrera ateratzeko. Azken aukera hau denbora irabazteko interesgarria izan daiteke. Eta alderdi abertzaleak suspertzeko.
Jaien alde, lanaren alde, ikastearen alde, drogen alde, bizikleten alde, mendiaren alde, bertsoen alde, erlijioen alde, itsasoaren alde…. hipokresiaren kontra. Beti.
Zortzikoa Mayabetik idatzi berri du Jon Sarasuak, berak esan, kazetariak entzun, ostean idatzi eta naiz.eus atarian jende askok irakurri duen kontuaren harira, batez ere izan duen erantzun zaparrada, sortu duen kalapita, eta izan den harrabotsarekin motibatuta. Bertsoa, kultura, gizartea, jendartea aldatzen doa. Eta garaian garaiko eztabaidak, tresnak, ahotsak eta diskurtsoak eraikitzen dira. Hori da kontua. Aldaketa. Eguneratzea. f5. Besterik ez. Jon Sarasua irakasle eta bertsolari ohiak, ohartxo bat, doinu librean eta zortzi puntuko motzean idazten du bertan.
1. Ez dut sare telematikorik (nork agindu zuen «sare sozial» terminoa gordetzea sare telematikoentzat?) eta ez dut irakurri nire hitzaldiari buruz egindako txiorik. Ziurrenik gehienok dakizkizue nik baino hobeto txioen espazio horiei egozten zaizkien ezaugarriak, behar psikologikoak eta gainerakoak. Higiene xumea da niretzat horretan ez ibiltzea, baina ingurukoek kontatu didate zerbait, xehetasunik gabe, soilik hiru titular: zalaparta, histeria, eskuin muturra.
Guk baditugu sare sozialak. Eta bere hitzaldia irakurri dugu. Hitzaldian egon zirenekin mintzatu gara. Eta irakurri ditugu iruzkinak, komentarioak, artikuluak (Markos Zapiainek Zuzeun, Juan Luis Zabalak berrian…) eta txioak ere bai.
Txioen espazio hoiei egozten zaizkien ezaugarriak egozten zaizkie ere gaur egun bizitza honetako jarduera askori. Apropos batzutan, inbiriaz askotan, ezintasunetik sarri, edadismotik maiz, ulertzeko borondate ezarekin usu, ezezagutzatik gehiegitan eta arrazoitik ia beti.
Behar psikologikoei buruz gutxi dakit. Hitz eginez ulertuko genuke agian. Kontsultarik eta pastilarik gabe, beharbada. Baina beharra zerk sortzen duen, agian garrantzitsuagoa da.
Higiene xumea da berarentzat hauetan ez ibiltzea. Baina bere inguruko zikinak badabiltza antza. Eta luze jardun da irakurri gabeko mezuei buruz. Komunikazio eskola baten, hezkuntza ikasketak egin nahi dituzten XXI. mende laurden honetako ikasle eta belaunaldi berrien aurrean, oso jarrera -zelan esango dugu- aurrerakoia? hezitzailea? prestatua?. ..
Ardoa datorkit burura. Gure kulturaren sustengu, inspiratzaile, balore, ondare, erakusgarri, merkatu edo zaletasuna.
Ardokeria ez da garbia. Zikina. Ez da erraz garbitzen.
Ardoak kalte izugarriak sortu ditu gurean. Luzaroan.
Mozkorra. Mozkorkeria. Kristal hautsiak. Borrokak. Biolentzia. Gorrotoa.
Gizarte honen hipokresia aplikatzen zaio maiz gustuko izan ez, edota ezagutzen ez dugunari.
Eta sare sozialen txanda bizi dugu orain. Internetekiko eszeptisimoa, itsukeria, ezagutza eza aspaldi da ezaguna teknofoboen artean. Sareak ez du gauza onik ekarriko. Militarren eta kapitalismoaren tresna da.
Sare sozialak, komunitatea, partekatzea, interakzioa, ezagutza, banaketa… balore positibo eta hezigarri bezala dauzkagunok asko gara. Ulertuz, jabetuz eta kexatuz… gure inguruan zarata asko dagoela. Hedabideetan bezala, ikastetxe eta langileetan bezala, kalean edo etxean. Zarata metafora da. Bolumenaz gain, beste gauza asko adierazten ditu.
zalaparta, histeria, eskuin muturra aipatzen ditu Jon Sarasuak sare sozialetatik jaso duena laburbiltzeko.
Nik ikusi ditut ere, Unibertsitateko udako ikastaro baterako gonbidapenak. Feminismotik egindako kritika eraikitzaileak. Bertso munduko batzuen txaloak. Eta txistuak. Ikusi dut kritika politikoa. Kritika ideologikoa, jantzia. Irakurri ditut lausenguak eta eztabaidarako proposamenak. Sare sozialetan barik, twitter -orain X- sarean. Urrutira gabe.
Sare sozialak euskaraz darabiltzagunok, ahalegin bat, begirada bat, proposamen bat, saiakera bat egiten dugu gure mundu hau apur bat hobea izan dadin. Eta benetan diot, asko gara. Eta gehiago behar genuke. Eta saituko gara. Besterik ez.
Artikulu bat osatzeko berbak batzen ari naiz. Hitzaldi batek, eta haren kronikak ekarri duelako gaia hizpidera. Jon Sarasuak, bertsolari txapelketak, eta gaiari kantatzeko moduak aztertu ditu. Kantatzen ez direnetan jarriaz fokua, edo mikroa. Eta arrabotsa sortu da. Dialektika gutxi, eta kaka asko. Zoriondu dutenetako askok ez dute anitz maite egungo bertsogintza, barrutik ahots apalen bat, eta larrua kentzeko moduko kritika bestetik.
naiz.eus atariko kronikak, sekulako bisitak izan ditu. Egunero ageri da argitaratu zenez geroztik irakurrienen zerrendan. To! eta no! txiotegian, oilarrak kukurrukuka. Oilanda isilik ez, eta abereen etxaldea zantzoka.
Txio asko eta artikulu gutxi dio Gorkaren boligorriak. Eta horretan bederen, arrazoi osoa du. Gu geu ere, gero eta gutxiago ari garelako artikulugintzan. Artikuluak, pagatutakoak dira soilik gaur egun (batez ere). Pagatu idazteko. Pagatu irakurtzeko. Eta pagatu paratzeko. Hori da gure baratzea.
"Artikulu gutxi eta txio asko produzitzen ditu euskal komunitateak".
Horretan bederen arrazoi osoa du @gorka_bm kazetariak.
Zein da alternatiba? Blogak ez ditugunean bogan, non eta zelan sortu azkar eta duin.
Txioak, momentuz doan egin, sortu, argitaratu eta idatzi ditzazkegu Teslaren jabearen autobide honetan. Eta gogoetak pentsamenduaren taberna ilunetan egiten dira sarri, ordu txikietan. Unibertsitateak, akademiak gurean pentsamendu aski prekarioa sortzen du, eta akademialariek, paper ezberdinak nola sortu dute buruan, nongo kongresutara joan, eta argitalpenak egin eta sustatzea. Egoaldea iparra galduta, alegia.
Txio adina artikulu egitea ez da erraza. Baina blogari hautsa kendu, eta bogan jartzea da post honen helburua. Inork irakurriko duen esperantza asko barik.
non dago euskal blogosfera?euskal blogosfera indartsu baten aldesarean.eus 2017/06/05
Mende hasierarekin, blogintza izan zen Internet berriko aurrerapen handienetako bat. Norberak nahi zuena idatzi, adierazi eta argitaratzeko aukera. Blogak ezagutu genituen. Frogatu. Eta sarean abiatu. Plataformak sortu ziren, eta gerora pertsonalizatzen joan gara.
Garai hartakoa da nire lehen bloga. Abenduaren 3an abiatu, eta azokan zehar idazten eta kontatzen. Zirikatzen eta hausnartzen. Eta hedatzen.
Isil isilik daude asko, sare sozialen eztandaren ostean. Ziklikoa da dena. Baina interesgarria ere bai, garai bakoitzean nola jokatzen dugun aztertzeko.
Urteurrenetan akordatzen gara egin genuenaz, izan ginenaz. Eta nostalgia ez dakit, baina berriro ekiteko gogoa ez da izugarria izaten.
Badira, blogari fermuki eusten diotenak. Nire begirune osoa. Blog pertsonal/kolektiboari eutsi ezinik, oraindik wordpress ia egunero baliatzen dut, lan kontu eta bestelakoetan. Izugarrizko tresna da. Eta 20 urteotan, hobetzen baino ez da joan. Hautu ona egin genuen hasieran bertan.
Euskaraldia dator, eta bezperetan badaukagu kezkatuta egoteko arrazoirik.
Aurten datu asko plazaratu da. Udaberrian Soziolinguistika Klusterrak Euskal Herrian 2021ean egindako neurketaren emaitzak plazaratu eta argitaratu zituen. Udazkenean, herriz herrikoak ezagutzen ari gara.
Eskualde mailako datuak jakin genituen Txorierrin eta herrikoak aztertzen ari gara orain.
Hizkuntzaren erabilera eta ezagutza aztertuko ditugu gaur Larrabetzun.
Ezagutzari dagokionez, herri euskaldun bezala definitzen ditu UEMAk -Udalerri euskaldunen mankomunitateak- gure bezalakoak. Larrabetzuk %70tik gorako ezagutza dauka.
Azken erabileraren neurketek baina, bestelako datuak eman dizkigute.
Guztiak kezkaz eta arduraz jardutera eraman behar gaituzte. Neurriak hartu, hizkuntz politika egoki bat egin eta kontzientziak astindu eta euskararen lana berritzera.
Badago lana, ahobizi, belarriprest eta ostantzeko jardueretan.
Aspaldian ez diot astindu askorik eman blogari. Izan ere, gero eta gehiago, sare sozialetan ematen dugu denbora gehien. Baina haizeak daramatza berbok. Eta ia ezer ere ez da geratzen gero. Blogak ez daude modan, badakigu. Baina idatzi eta irakurtzeko hor daude beti. Bilatzaileetatik erortzen gara batzutan blog interesgarrietan, edota zerbait zehatza nahi dugulako ari gara informazioa bilatzen. Sakonagoa. Landuagoa.
Gaur, basoan oinez ari nintzela blogerako hiru lau gai etorri zaizkit. Baina ez diet heldu. Baina heldu beharko nieke.
Hasteko, uger apur bat kendu diot erabat herdoildu aurretik. Eta gero gerokoak.
Otsaila. Pandemia osteko bigarren negua. Apurka apurka debekuak eta ezintasunak altxatzen ari dira. Kostako da oraindik. Kafe Antzokia zabaldu dute. Zabalik da, martxan. Martxan den bezala, aspaldian Alde Zaharra, eta auzoak. Eta hiri oso bat euskal kulturgintzari kea ateratzen. Grisetik kolorea sortzen. Oharkabean, asteon ikusi eta bizitakoak, entzundakoak, dastatutako batzuk, jarraitutakoak… berton Bilbo!
Astelehena
Astelehenean Eider Rodriguezek solasaldia Biran, Eraikuntzarako materiala nobelari buruz. Bete beterik aretoa. Galderantzunak, oso interesgarriak. Gogoetak. Literatura. Fikzioa. Errealitatea. Muga tabernatik Birara noala, Kafe Antzokiko arduradunak potea hartzen.
-Pozik ezta? Azkenean aste honetan bai!
Beste kezka bat adierazi gura izan zidaten. -Ostiralerako sold out egin du Mikel Erentxunek. Sarrera guztiak agortuta. (Eta kopurua)
-Oso gutxi saldu dira Rafa Ruedarenak. Zer egin behar dugu?
Eta euskal kulturgintzaz hirulau berba azkar, gogoeta arin batzuk, eta banoa korrika Birarantz.
Han, esan bezala, jendetza. Eta burua Kafe Antzokiko saltegian.
Baina literaturak plazak irabazi ditu. Betetzen du astelehen iluntze batean Bira bezalako taberna, kulturgune, areto bat. Eta solasaldia jarraitzen adi adi jende guztia. Apunteak, argazkiak, txioak. Kultura bor borka. Eta tertulia. Eta gogoeta anitz.
Eider Rodriguez: "Maitasuna oso gauza konplexua da"
Lautan hiru antzerki jaialdia Alde Zaharrean. Plaza Barrian Euskaltzaindiako egoitza nagusia eta Cafe Bilbao. Handik gertu Zazpi katu gaztetxea eta Bira, berriz ere. Euskal antzerkigintza alde zaharrean, otsailean zehar.
Kafe Antzokia zabaldu da. Ireki dute azkenean. Ea luzarorako den.
Astelehen iluntzeko gogoetak ekarri nau kontzertura. Atarian, ostegun iluntzeko giroa. Euskaltegiko ordutegiak, kontzertuen abiapuntua… Goiko aretoan Bilboko Supercremalleras, eta 21:30etan Rafa Rueda iragarrita.
Jende ezaguna. Argazkilariak. Prentsako jendea. Irratietan aritutakoak. Bertsolariren bat. Eta baita, kantariren bat edo beste.
Barrura sartu eta marmarra soinu bilakatzen da. Hasi da kontzertua. Pozik Rafa, Bilbon Kafe Antzokia daukagulako. Sortu zelako. Eta jezarrita hasi du kontzertua.
Zutik gaudenok lerrotan gaude. Hasierako 3 lerrootako guztien izenak aipa nitzake. Azken 25 urteetan ere hemen bueltaka ibilitakoak asko eta asko. Gazteenak… berrogeitik gora, ziurrenik.
Atzeragoko lerroetan denetarik. Eta Gabriel Aresti euskaltegikoak ere etorri dira. Kulturgintza horrela ere bultzatzen delako, euskara eta kultura ezagututa ulertzen direlako hobeto. Arituz. Entzunez. Eskerrik asko.
Pozik dago Rafa eta ez da gutxiagorako. Bertan behera geratu diren kontzertuak, nahi eta ezina.
Kultur diputatua dantzan, hori da gure iraultza. Telebistako esatari eta tertulianoak, irratietako disko jartzaileak, prentsan dihardutenak eta jubilatuak. Musikariak. Musikazaleak. Txiolariak. Irakasleak. Ruedak batuk gaitu. Eta Kafe Antzokiak iraungo du zutik, eta ez gara isilduko!
Otsaila da, negu gorria. Eta karteldegian agertzen dira agortutako sarreren markak. Programazioa betetzen ari da, atzean geratutako kontzertuak iragartzen dira berriz ere. Eta martxoan Loraldia etorriko da, eta Korrika… eta beste hamaika gehiago. Euskaratik eta euskaraz, berton, Bilbon.
Mikel Martinezek Alderray obra berria aurkeztuko du Arriaga antzokian. Katixa Agirre eta Maite Larburuk Kax kax hurrengo astelehenean. Bilbo Arestiren hiria da. Euskararena. Kulturak Euskal Herrian duen hiriburu handiena. Balia dezagun.
Asteburua aspaldiko hotzena izan da gurean. Ean, egutegiak tokiz aldatu dituen ekitaldiak antolatu dituzte. Lehen, uda betean Poesia egunak izan ohi ziren kostaldeko herri txiki eta eder honetan. Iaz neguan antolatu ziren egun pare bat, eta aurten ere bai. Ez dakiguna da datorren urtean horrelako saririk izango dugun.
Zapaturako Miren Agur Meaberen hitzaldi oso poetikoa zegoen iragarrita. Iluntzen Oskar Alegriaren filma eta domeka eguerdian Ines Osinaga eta Joseba Sarrionandia. Aurretik izena eman, bertaratu eta gozatu. Hori zen plana. H-a kendu zioten …erria. Ea.
Miren Agur Meabek Nola atondu (dudan nire) gela bat norberarena kontatu zigun. Virginia Woolf idazlearen liburuaren titulua aitzaki hartuta, literatura sortzeko behar diren baldintzak, aukerak, inpultso estetikoak eta gogoetak luzatu zizkigun. Hitzaldi eder bat. Entzule asko, gehienak emakumezkoak. Eta jarrera oso emankorra eta oso hartzailea. Hori asko eskertzen da. Bistan da, Ean urteetako lana dagoela. Kostaldera hurbiltzen gara denok motibatuta, Eskolondon kafea hartu eta elkarren ondoan jarri eta entzuteko prest beti. Asko ikasteko desiatzen. Literatur kontuekin gozatzen. Eta oso esker onekoak izaten dira beti Eara hurbiltzen diren idazleen motibazio eta jarrera positiboa. Zortekoak gara alde horretatik. Miren Agur Meaberena ez zen gutxiagorako izan. Hitzaldi luzea, landua, datuz eta xehetasunez betea, gogoeta eta poesia, hausnarketa eta umorea. Jendea eta literatura. Katuak eta barreak.
Jende gehiagok eman zuen izena antza igandeko saiorako. Baina bezperako itxura hartu zuen Eskolondoko aretoak. Miren Agur Meabek atondutako moduan jaso genituen Ines Osinaga musikaria eta Joseba Sarrionandia idazlea. Kuban Sarrionandiak idatzitako letrak, itsasoz Euskal Herrira heldu eta disko forma hartu zuten Gose taldearekin. Igandeko saioan berriz, bakarka aritu zen kantuan Ines, Joseba Sarrionandiak berak idatzitako abesti bakoitzaren testuingurua azalduz. Katuak, erruak, portuak, basamortuak… denetarik hartu zuten hizpide. Loturak, bizitako uneak, gogoeta filosofikoak, pasarte historikoak…. kontalari aparta da Joseba Sarrionandia. Orain arte liburuetatik baino ezagutu ez dugun idazleak jario ederra dauka hizketan ere. Berezko umore puntua eta memoria handia nabari zaio. Ezagutza eta irakurketa oparoa. Horren emaitza da bere sorkuntza. Eta horren esker onekoa Eako portura hurbildutakoen harrera.
Giroa nabarmendu behar Hotza egin du asteburuan Euskal Herrian. Gerizpetan gehiago. Areto handietan zer esanik ez. Eskolondon hotza egin zuen zapatuan bezala domekan ere. Baina ederto girotu zuten gure letrek gure gorputzeko atal bat baino gehiago. Eutsi genion, eta gozatu genuen. Eta ostean, ardotxoa edo bermuta hartuta, barneratu genuen alegrantzia apur bat. Merezitakoa. Neguan ere poesiak, literaturak, jendearen arteko harremanek lekua eta denbora behar dutelako, tarte bat. Are gehiago bizi dugun sasoi aldrebes honetan. Eta hori ere eskertu beharko diegu Heako antolatzaileei. Urtero bezala, beti bezala detaile guztiak zaindu, jendea babestu eta sekulako kultur eskaintza egiten dutelako. Eta eskertzeko berbak labur geratzen dira horrelakoetan. Giro beroaren parte dira beraiek ere.
